وتباسى قاعيداسىن ورناتاتىن مەزگىلدە بالامەن دوستاسۋعا بولمايدى

1

جۋىق جىلداردان بەرى بالا تاربيەسىندە «بالامەن دوس بولۋ» دارىپتەلۋدە، بۇل تۇرمىستا اتا-انانىڭ بالانى قۇرمەتتەپ، دوستىق قارىم-قاتىناس ورناتۋىن مەڭزەيدى.

اتا-انا بالاعا ماحاببات، ەركىندىك جانە دەربەس قيمىل جاسايتىن كەڭىستىك بەرۋى كەرەك، بۇعان كۇمان كەلتىرۋگە بولمايدى، ءبىراق اتا-انا بالامەن شىنىندا دوس بولۋعا ۇيلەسە مە؟  

تاربيەلەۋدى ماڭداي الدى ورىنعا قويىپ، دوس بولۋعا كۇش سالۋ 

اتا-انا بولۋ ءۇشىن الدىمەن اتا-انالىق مىندەتىن ورىنداۋ كەرەك، ونان قالسا، بالامەن دوستاسا ءبىلۋ قاجەت.

بالا كىشكەنە كەزىندە بالامەن «دوس» بولۋعا اسىقپاعان ءجون، سەبەبى بۇل جاس شاماسىنداعى بالالاردىڭ زاتتار مەن قۇبىلىستارعا تۇجىرىم جاساۋ قابىلەتى تولىق جەتىلە قويمايدى.

بالا كەزىندە وتباسى قاعيداسىن ورناتپاسا ەسەيگەننەن كەيىن قانشا جاقسى تاربيە بەرسە دە پايداسى بولمايدى.

سوندىقتان، وتباسى قاعيداسىن ورناتۋعا ءتيىستى مەزگىلدە بالامەن دوس بولۋعا استە بولمايدى.

2

وسى بىرنەشە جىلدا «شەت-شەكارا سەزىمى» دەگەن سوزگە باسا ءمان بەرىلۋدە.

ءبىر كىتاپتا «شەت-شەكارا سەزىمى» جونىندە بىلاي باياندالادى: ادام مەن ادام اراسىنداعى، ىشكى جان دۇنيەسىندەگى وزىنە قويىلعان شەكتەۋگە قاراتىلعان.

«شەت-شەكارا سەزىمى» ناقتىلاپ ايتقاندا، ادامدار ارا قارىم-قاتىناستا ءار ەكى جاق وزىندىك كەڭىستىك پەن ەركىندىككە يە بولۋ نەگىزىندە لايىقتى ولشەم بەلگىلەۋدى مەڭزەيدى. 

مۇنداي شەت-شەكارا سەزىمى باسقالاردىڭ ەركىندىگىنە بەتالدى كيلىگۋدەن ساقتاپ، ءوزىمىزدى دە قورعايدى، لايىقتى شەت-شەكارا سەزىمى بولعاندا عانا  اتا-انالار مەن بالا اراسىندا اقاۋسىز قارىم-قاتىناس ساقتالادى. 

ال وتباسىندا اتا-انالار بالالارىنا شەكسىز سۇيسپەنشىلىكتەرىن ارناپ،   بالامەن دوس بولىپ، بالانىڭ «شەت-شەكارا سەزىمىنە» نەمقۇرايدى قارايدى.

شەت-شەكارا سەزىمى كەمشىل بالالار ماڭگى اقاۋسىز ءوسىپ-جەتىلە المايدى.

سەبەبى، ولاردىڭ ىشكى دۇنيەسى باستان-اياق يەك سۇيەۋ كەزەڭىندە تۇرادى دا بىرەر ءىستى ىستەي الاتىن قابىلەتى بولسا دا قول سالىپ ىستەمەي، اتا – اناسىنا يتەرمەلەيدى.

بالانىڭ شەت-شەكارا سەزىمىنەن  ايرىلۋىنىڭ ەڭ ماڭىزدى ءبىر سەبەبى اتا-انانىڭ وزىندە شەت-شەكارا سەزىمى كەمشىل بولىپ، بالاعا وتباسى قاعيداسىن ورناتاتىن مەزگىلدە بالامەن دوس بولۋدى تاڭداۋىنان تۋىنداعان.

الايدا، بالانىڭ ەسەيىپ-ەرجەتۋى شەت-شەكارا سەزىمىن قاجەت ەتەدى.

شەت-شەكارا سەزىمىنىڭ كەمشىل بولۋى كۇتپەگەن جاعدايلاردى كەلتىرىپ شىعارادى.

بالا جونىنەن العاندا، ەرەجە دەگەنىمىز شەت-شەكارا، قانداي ءىستى ىستەۋگە بولادى، قانداي ءىستى ىستەۋگە بولمايدى دەگەندى مەڭزەيدى. 

شەت-شەكارا سەزىمىنىڭ ورناۋى بىرتىندەپ ۇيرەنۋ بارىسى.

ەگەر بالا كەزىندە شەت-شەكارا سەزىمىن قالىپتاستىرماسا، ەرەجە تانىمىن ورناتپاسا، بولاشاقتا اتا-اناعا ماسىل بولادى.

3

تاربيەنىڭ ءمانى ءبىر رەتكى جەتىلۋ.

ول بالانىڭ تالابىن جالاڭ عانا قاناعاتتاندىرۋ ەمەس، قايتا بالانى اقاۋسىز مىنەز-قۇلىق جەتىلدىرۋگە جەتەكتەۋ.

بالاعا وزىنە زيان جەتكىزبەۋ، باسقالاردى مازالاماۋ، ورتانى بۇلدىرمەۋ سياقتى ءۇش تومەنگى شەككە قايشىلىق جاساۋعا بولمايتىندىعىن ۇعىندىرۋ كەرەك.

ماحاببات قارىمجى تالاپ ەتپەيدى، الايدا پرينسيپتى دارىپتەۋ كەرەك. ماحاببات تاربيەنىڭ العى شارتى ءارى ەرەجە ورناتۋدىڭ نەگىزى.

اتا-انانىڭ ءسوز-ارەكەتى بالاعا زور ىقپال جاسايدى.

ەگەر بالامەن دوس بولماقشى بولساڭىز، قۇرمەتتەۋگە تاتيتىن ونەگەلى ۇستاز، جاقسى دوس بولا ءبىلىڭىز، بالاڭىزعا «مەن سەنى سۇيەمىن، ءبىراق استە ىرقىڭا جىبەرە المايمىن» دەپ شەكسىز سۇيىسپەنشىلىك ارناۋمەن قوسا وتباسىلىق قاعيدانى دا ۇعىندىرىپ وتىرعانىڭىز ءجون.

اۋدارعان: تۇيمەقان يساقان قىزى