ينفورماتسيا اشكەرەلەۋ: mzjubao@cnr.cn

ٴتۇيىندى تۇعىر

ءار ۇلت حالقىنىڭ اناردىڭ دانىندەي تىعىز ىنتىماعى—9-ٴبولىم

来源:央广网     |责编:古丽美热·霍孜汗|     发布日期: 2022-09-23 17:13

ءار ۇلت حالقىنىڭ اناردىڭ دانىندەي تىعىز ىنتىماعى—9-ٴبولىم

جويقىن قۇدىرەتتى كۇش—ۇلتتاردىڭ ارالاسۋىن، ىشتەسۋىن، توعىسۋىن جەبەۋ

بۇل بەيجيڭ يۇييۋانتان باقشاسىنىڭ ٴبىر بۇرىشىنان ەستىلىپ تۇرعان زاڭزۋشا اندەر، ناق مايداندا كوپتەگەن ادامدار مۋزيكاعا ىلەسىپ زاڭزۋ ٴبيىن بيلەۋدە. جاقىنداپ بارىپ ٴساپ-سالا قاراعاندا، الاڭدا بيلەپ جۇرگەن ادامدار زاڭزۋدىڭ ۇلتتىق كيىمىن كيگەنىمەن، ولاردىڭ اراسىندا زاڭزۋ باۋىرلاستار جوق ەكەنى بايقالادى. مۇنداي كورىنىس بەيجيڭدە عانا ەمەس، جۇڭگوداعى ٴىرى قالالارداعى باقشالاردا، الاڭداردا كوپ ۇشىرايدى. اسىرەسە، چىڭدۋ سياقتى باتىس بولەكتەگى قالالاردا ٴار ۇلت بۇقاراسىنىڭ زاڭزۋ ۇلتىنىڭ ٴداستۇرلى ٴان-ٴبي «شەڭبەر ٴبيىن» بىرلىكتە بيلەۋ كورىنىستەرى كوزگە ۇرىلادى، قازىر بۇل ٴبيدىڭ ۇزىندى-قىسقالى كەسكىن قويىلىمدارى تەكشەلەردە كەڭ تارالىپ، «ينتەرنەتتە كەڭ تارالعان بيگە» جانە كۇندەلىك داعىلى بيگە اينالدى. 

 

ىمىرت ۇيىرىلگەن شاقتا، ٴتىلشى چىڭدۋ قالاسىنىڭ چۇنشي كوشەسىندەگى ٴبىر شاعىن الاڭعا باردى، قۇلاققا زاڭزۋلاردىڭ «گىساڭ» ٴانى ەستىلەدى، كورەرمەندەردىڭ اراسىندا ٴبىر توپ ادامدار شاتتانا «شەڭبەر ٴبيىن» بيلەۋدە، رۇڭچىڭ كوشەسى ەرەكشە دۋمانعا بولەنىپتى. سىچۋاننىڭ كاڭديڭ قالاسىنان كەلگەن شيراۋ چىڭجى ۇنەمى وسىندا كەلىپ وسى ٴبيدى بيلەيدى، ونىڭ سىچۋان كوشەسىندە بيلەگەن كەسكىنى «دوۋيىن» سياقتى تەكشەلەردە كەڭ تارالىپ، اتى-زاتىنا ساي توراپ ٴبي شولپانىنا اينالدى.

 

شيراۋ چىڭجى بىلاي دەدى:  

-مەنىڭ چىڭدۋدا تۇرعانىما 10 جىل بولدى، كىشكەنتايىمنان باستاپ ٴبي بيلەۋگە ەرەكشە اۋەستەندىم، چىڭدۋدا 5 جىلدىڭ الدىندا كوشەدە وسى ٴبيدى بيلەي باستادىم، قازىر بۇل جەردە بيلەگەنىمە دە ٴبىر جىلدان استى، تاماشالاۋشىلار ايتارلىقتاي كوپ.

 

ول تۇستەن كەيىن ساعات 7 جارىمنان باستاپ بيلەيدى، بۇل كەزدە ادامدار كەشكى تاماعىن ٴىشىپ بولادى، ٴبي بيلەپ، ەركىن قيمىلداپ بوي جازىپ راقاتتانادى، مەن دە وسى ارادا كوپشىلىكتى قولى بوساي قالسا بىرگە بيلەۋگە ۇسىنىس ەتەمىن. ادەتتە چىڭدۋدا بيلەيتىندەردىڭ ىشىندە زەينەتكە شىققان كادرلار دا، ۇيرەنۋگە، وقۋعا كەلگەندەر دە بار، كوپشىلىك وسىندا كەلىپ بيلەيدى، ٴبي باستاپ بەرەتىن بىرنەشە مۇعالىمىمىز بولادى، مىسالى، ٴبىزدىڭ مۋزيكانتىمىز، ٴبي باستاۋشى مۇعالىمدارىمىز قاتارلىلار. 

 

جۇڭگو-بىرلىككە كەلگەن كوپ ۇلتتى مەملەكەت، ٴار ۇلت-جۇڭحۋا ۇلتى ۇلى شاڭىراعىنىڭ كەم بولسا بولمايتىن ٴبىر مۇشەسى. سوڭعى جىلداردان بەرى، ەلىمىزدىڭ قاتىناس تاسىمال ىستەرىنىڭ جانە ەكونوميكالىق دامۋىنىڭ جەدەلدەۋىنە بايلانىستى، جەر-جەردە، ۇلتتار اراسىنداعى اۋىس-كۇيىس كۇن سايىن قىزا ٴتۇستى، مۇنىڭ ىشىندە ٴان-ٴبي مادەنيەتىن دانەكەر ەتكەن اۋىس-كۇيىس قيمىلى مادەنيەت اۋىس-كۇيىسىنىڭ جاڭا جارقىن تۇيىنىنە اينالدى. ٴار جىلى ٴار دارەجەلى ادەبيەت-كوركەمونەر ۇيىرمەلەرى وتانىمىزدىڭ جەر-جەرىندە ويىن قويىپ، باي مازمۇندى از ۇلت ٴان-ٴبي نومىرلەرى ٴىرى قالالاردىڭ ساحناسىندا ۇزدىكسىز بوي كورسەتىپ، «شەڭبەر ٴبيى» سياقتى از ۇلت ٴان-بيلەرى حالىق اراسىندا تارالىپ، ەلىمىزدەگى ٴار ۇلت حالقىنىڭ كوركەمونەردىڭ توعىسۋى بارىسىندا ەستەتيكالىق سەزىم ۇقساستىعىن بارىنشا كۇشەيتىپ، ٴان-بيلەردىڭ توعىسۋى بارىسىندا قويۋ سۇيىسپەنشىلىك ۇيىستىردى. 

 

شيراۋ چىڭجى بىلاي دەيدى:

-مەن جونىنەن العاندا، مەن ىشەكتى اسپپاپتارمەن سۇيەمەلدەنەتىن ءبيدى ءبىرشاما جاقسى كورەمىن، ويتكەنى بۇل ءبي ارەكەتى ءتىپتى دە باياۋ ءارى اسەم ورىندالادى، سونداي-اق مۋزيكا شالىپ سۇيمەلدەپ ٴان ايتقاندى جاقسى كورەمىن. ٴبي بيلەۋ دەنساۋلىققا اسا زور پايدالى رول اتقارادى، ٴبي بيلەگەندە كوڭىل كۇيى وتە جاقسى بولادى، ادامنىڭ كوڭىل كۇيى جاقسارسا، دەنساۋلىعى تابيعي تۇردە جاقسارادى. ٴبيدى تاماشالاۋشىلار دا وتە كوپ، جەر-جەردەگى زاڭزۋ دوستار، شاڭحاي، بەيجيڭ سياقتى جەرلەردەن كەلگەندەر دە وتە كوپ، اسىرەسە حانزۋ دوستار مول تۇرادى. مەن دە ولاردىڭ بىرنەشەۋىنە ۇيرەتتىم، قازىر ولار بىزبەن بىرگە بيلەيدى. كوپتەگەن دوستارىمەن، اسىرەسە، دوۋيىندا جەر-جەردەگى حانزۋ دوستارىمەن، چىڭدۋدا تۇرىپ جاتقان اۋىلداس زاڭزۋ جانە حانزۋ دوستارىمەن تانىستىم.

 

پارتيا 18-قۇرىلتايىنان بەرى، باس شۋجي شي جينپيڭ ۇلتتاردىڭ ارالاسۋىن، ىشتەسۋىن، توعىسۋىن جەبەۋدى سان مارتە قايتالاي دارىپتەدى، سوڭعى جىلداردان بەرى ۇلتتاردىڭ ارالاسۋ، ىشتەسۋ، توعىسۋ دەڭگەيى بۇرىن بولماعان دارەجەدە قويۋلاستى، ٴان-ٴبي بۇل جاعىندا ماڭىزدى رول اتقاردى. زاڭزۋ باۋىرلاستار «سويلەي بىلگەندەرى ٴان ايتا بىلەتىن، جۇرە بىلگەندەرى ٴبي بيلەي بىلەتىن» ۇلت دەگەن تاماشا اتقا يە. تاياۋ جىلداردان بەرى زاڭزۋ ٴان-بيلەرى « جۇڭگو جاقسى اۋەنى»، «ٴبي فەستيۆالى» سياقتى ٴار ٴتۇرلى امبەباپ ٴان-ٴبي كونسەرتتەرىندە ارت-ارتىنان بوي كورسەتتى ٴارى تاماشا ونىمدىلىككە قول جەتتى. كوپتەگەن ادامدار قۇمارتا تىڭداپ، قىزىعا كورەتىن تاسىلمەن زاڭزۋ ٴان-ٴبيىن قابىلداۋدا جانە ودان ەستەتيكالىق ٴلاززات الۋدا. 

 

شيزاڭ داشۋەنىڭ مۋزيكا وقىتۋشىسى شىمي جيۋدانزىڭ بىلاي دەدى:  

-شيزاڭ جاعراپيالىق جاقتان دۇنيەنىڭ بيىگىنە ورنالاسقان، ونىڭ ۇستىنە وندا ەگىنشىلىك ٴوڭىر، مال شارۋاشىلىق ٴوڭىر، جارتىلاي ەگىنشىلىك، جارتىلاي مال شارۋاشىلىعى بار، وندا ورماندى ٴوڭىر دە بار، سوندىقتان وسى وڭىرلەردەن تاراعان اندەردىڭ بوگەنايى بولەك بولادى، شيزاڭ ٴان-ٴبي القابى دەپ قارالادى، بۇعان مەن ابدەن سەنەمىن. كوپشىلىك زاڭزۋ ۇلتىنىڭ « ناچۇي شەڭبەر ٴبيى» لاسادا، ٴتىپتى ەل ٴىشى-سىرتىنداعى الاڭداردا ۇنەمى كەزدەسەتىنىن دە بىلەتىن بولۋى مۇمكىن، بۇل بيلەر تابيعي تۇردە قۇمارتا باۋرايتىن ٴبىر ٴتۇرلى كوركەمونەر ٴتاسىلى ارقىلى قابىلدانادى. قازىر سىزدەر لاسانىڭ ٴار بۇرىشىنان «لاڭما دۇيشيە» ٴبيىن جۇرتشىلىق وتە ۇناتاتىندىعىن كورىپ وتىرسىزدار، مۇنىڭ سەبەبى، وندا ٴداستۇرلى ٴان-ٴبي اۋەنىنەن سىرت، دەنە قيمىل ەرەكشەلىگىن ارتتىرىپ، ادامداردىڭ جان دۇنيەسىنە ٴبىر ٴتۇرلى كوركەمدىك ٴلاززات قوساتىندىعىندا. 

 

زاڭزۋ ۇلتىنىڭ ٴان-ٴبيى سياقتى، سوڭعى جىلدارى شينجياڭداعى ۇيعۇر ۇلتىنىڭ ٴان-ٴبيى، قازاق ۇلتىنىڭ ٴان-ٴبيى، موڭعۇل ۇلتىنىڭ ٴان-ٴبيى سياقتى ەلىمىزدەگى از ۇلتتاردىڭ ٴان-بيلەرىنىڭ تارالۋى مەن قابىلدانۋ كولەمى ۇزدىكسىز كەڭەيدى. تۇرلىشە ۇلتتاردىڭ بىرلىكتە ساحنادا ورىندالعان ٴان-ٴبي كورىنىستەرى ادامدارعا تەرەڭ اسەر قالدىرىپ، ۇلتتار اراسىنداعى مادەنيەت اۋىس-كۇيىسى مەن توعىسۋىن جەبەدى. ۇلتتار تۇرلىشە تاريحي مادەنيەت پەن وڭىرلىك ورتادا وزدەرىنىڭ وزگەشە ٴان-ٴبي ونەرىن جاراتتى، مۇنىڭ ىشىندە اۋىلدى ساعىنا ەسكە الاتىن ٴان-ٴبي مەن ٴبي ونەر باسەكە تۇرىنە جاتاتىنٴان-ٴبي دە بار، ولار ەڭبەكشى حالىقتىڭ اقىل-پاراساتىنىڭ جاۋھارى، ونان دا ماڭىزدىسى، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ شۇعىلالى مادەنيەتىنىڭ ماڭىزدى قۇرامداس بولەگى. 

 

پارتيا 18-قۇرىلتايىنان بەرى باس شۋجي شي جينپيڭ ۇلتتىق مادەنيەتتى قورعاۋعا جانە جالعاستىرۋعا باستان – اياق كوڭىل ءبولىپ كەلدى. 2016-جىلى 5-ايدا باس شۋجي شي جينپيڭ حيلۇڭجياڭ حىجى ۇلتى اۋىلىندا قىزمەت تەكسەرىپ، تەكسەرۋ-زەرتتەۋ جۇرگىزگەندە بىلاي دەپ انىق ايتتى: «ٴار ۇلتتىڭ تاڭداۋلى ٴداستۇرلى مادەنيەتى-جۇڭحۋا مادەنيەتىنىڭ قۇرامداس بولەگى، جۇڭحۋا مادەنيەتى-زاۋلىم تەرەك، ٴار ۇلتتىڭ مادەنيەتى-ونىڭ بۇتاق-جاپىراقتارى، تامىرى تەرەڭ بولعاندا عانا، تەرەك ماۋەلەي وسەدى». باس شۋجيدىڭ قامقورلىعى ءتىپتى دە كوپ ادامداردى ءداستۇرلى ءان-ءبيدى جالعاستىرۋ جانە قورعاۋ قىزمەتىنە قاتىناسۋعا شابىتتاندىردى. بەيجيڭ قىسقى وليمپيك سپورت جارىسىنىڭ اشىلۋ سالتىنداعى ارەدىك قيمىلداردان ايتار بولساق، مەملەكەتتىك دەنە تاربيە الاڭىنىڭ قۇس ۇياسىندا چيڭحايدىڭ يۇيشۋ اۋدانىنان كەلگەن زاڭزۋ ٴانشىسى گۇڭ با مەن بايا جىرلاعان زاڭزۋ تىلىندەگى « Fly » ٴانى كوپتەگەن ەلدەردە كوپ تىلدە جىرلانىپ، دۇنيە جۇزىنە ەلىمىزدىڭ زاڭزۋ مۋزيكاسىنىڭ باۋراۋ قۋاتى مەن جۇڭگودا ٴار ۇلتتىڭ مۋزيكا مادەنيەتى قورعالعاندىعىن ايگىلەدى.

 

شيزاڭ داشۋەنىڭ مۋزيكا وقىتۋشىسى ميجيۋ بىلاي دەدى:  

-شيزاڭنىڭ ءداستۇرلى ءان-ءبيىنىڭ قازىرگى جاعدايى ونداعى ءوندىرىس ەڭبەگىمەن، جاعراپيالىق ورنىمەن تىعىز قاتىستى، سوندىقتان ءان-ءبي تۇرلەرى ەرەكشە مول، ونىڭ ۇستىنە قازىر مەملەكەت بەيزاتتىق مادەني مۇرالاردى قورعاۋ ساياسات شارالارىن اتقارىپ وتىر، زاڭزۋلاردىڭ ءان-ءبيىن جالعاستىرۋى ءتىپتى دە جاقسى كەپىلدىككە يە بولدى. كوپشىلىك زاڭزۋ «ناچۇي شەڭبەر ٴبيىن» لاسادا، ٴتىپتى ەل ٴىشى-سىرتىنداعى الاڭداردا ۇنەمى كورۋگە بولاتىنىن بىلەتىن بولۋى مۇمكىن، بۇل بيلەر باسقالار تابيعي تۇردە قۇمارتا باۋرالاتىنٴبىر ٴتۇرلى كوركەمونەرلىك ٴتاسىل ارقىلى قابلدانادى، ادامدار ٴارى ٴان-بيدەن ٴلاززات الادى، ٴارى دەنە شىنىقتىرادى، ٴمۇنى ٴار الۋان زاڭزۋ ٴان-بيىنىڭ باۋراعىشتىعى دەۋگە بولادى. زاڭزۋدىڭ ٴان-بيلەرىن شيزاڭدا عانا ەمەس، بۇكىل دۇنيە جۇزىندە دە اناعۇرلىم جاقسى دامۋعا قول جەتكىزەدى دەپ سەنەمىز. 

来源:中央广播电视总台

总监制:刘晓龙

 

策划:尹菊娥

统筹:张克清,吴琼

 

本集撰稿:旺堆     

 

编辑:叶里肯布拉、努尔孜亚

 

     

中央广播电视总台 央广网 版权所有

ءار ۇلت حالقىنىڭ اناردىڭ دانىندەي تىعىز ىنتىماعى—9-ٴبولىم

زاڭزۋدىڭ ٴان-بيلەرىن شيزاڭدا عانا ەمەس، بۇكىل دۇنيە جۇزىندە دە اناعۇرلىم جاقسى دامۋعا قول جەتكىزەدى دەپ سەنەمىز.