【وسىزامانداندىرۋدى كوزدەپ رەفورمانى ونان ارى تەرەڭدەتۋ جولىندا】 جەرلىك جاعدايعا قاراي ىستەپ، ەكپىن قۋا العا ۇمتىلىپ، تومەن كەڭىستىك ەكونوميكالىق ارتۋ جاڭا قوزعالتقىشىن جەدەل قالىپتاستىرۋ ۇردىستەرى

ءوز حابارىمىز. باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ انىق ايتتى: «مەملەكەتتىڭ اۋە قاتىناسىن باسقارۋ قىزمەتىن ويداعىداي ىستەپ، تومەن كەڭىستىك ەكونوميكاسىنىڭ اقاۋسىز دامۋىن جەبەۋ كەرەك». جاڭالىق جاراتۋ ارقىلى جەتەكشىلىك ەتۋ، جاسىل، تومەن كومىرتەكتى، سيفرلى، ناقتى توعىسۋ سياقتى ەرەكشەلىكتەرگە يە تومەن كەڭىستىك ەكونوميكاسى بولاشاعى كەڭ ستراتەگيالىق جاڭادان گۇلدەنگەن كاسىپ سالاسى، سونداي-اق جاڭا ساپالى وندىرگىش كۇشتەردىڭ تيپتىك ۋاكىلى. بيىل جىل باسىنان بەرى جەر-جەردە جەرلىك جاعدايعا قاراي ينفورماتسيا تەحنيكاسى مەن جابدىق دامۋىندا توعىسپالى جاڭالىق جاراتۋ ىلگەرىلەتىلىپ، بازار كولەمى كەڭ قولدانىلمالى تەحنيكا ارقىلى جەتەكتەۋ كۇشەيتىلىپ، تومەن كەڭىستىك ەكونوميكاسىن ارتتىرۋ جاڭا قوزعالتقىشىن قالىپتاستىرۋ اياق الىسى جەدەلدەي تۇسۋدە.

 

10-ايدىڭ 18-كۇنى تۇڭعىش رەت جولاۋشى وتىرعان تىك ۇشار ايروپلان جياڭسۋدىڭ سۋجوۋ قالاسىنان ۇشىپ، 18 مينۋت ۇشقاننان كەيىن شاڭحاي حۇڭچياۋ حالىقارالىق اۋەجايىنا قوندى، كوز الدا شىعىس جۇڭگو رايونىنداعى بىردەن ءبىر قاربالاس تاسىمال اۋەجاي 10 كيلومەترلىك مەڭگەرۋ رايونى ىشىندە ۇدايىلانعان تاسىمال لەنياسى رەسمي ىسكە قوسىلدى. اۋە جولى تاسىمال سەرىكتىگىنىڭ جاۋاپتىسى چىن چيبين بىلاي دەدى: قازىر ءبىز توراپتا الدىن الا كەلىسۋ فورماسىن قولدانىپ، ساۋدا قاريدارلارىنىڭ جەكە دارا جولاۋشىلاۋ قاجەتىن ويداعىداي ءونىمدى قاناعاتتاندىرىپ، جولاۋشىلاۋ ونىمدىلىگىن بارىنشا ارتتىرۋعا كۇش سالۋدامىز.

 

تومەن كەڭىستىك ەكونوميكاسىندىق قىزمەت وتەۋ جونىنەن ايتقاندا، سالاسى كەڭ، كاسىپ تىزبەگى ۇزىن، كاسىپ كۇيى كوپ نەگىزدى بولۋ سياقتى ەرەكشەلىكتەرگە يە. بيىل جىل باسىنان بەرى جەر-جەردە كاسىپ سالاسى ەكولوگيالىق تىزبەگىن قۇرۋ كوزدەلىپ، تومەن كەڭىستىكتە كوپ بازارلى قولدانىلمالى ۇلگى جۇيەسى قالىپتاستىرىلۋدا. ىشكى موڭعۇلدىڭ ارشان ايماعىندا مالشىلار ۇشقىشسىز ۇشاق ىستەتىپ مال باعا باستادى، مالشى جاۋ شوۋگو بىلاي دەدى: بۇرىن ءبىز موتوتسيكلمەن تۇيە ىزدەيمىز، كەيدە تابا المايمىز، جەر بەدەرى كۇردەلى، تاۋى دا، ءشولى دە بار. بىلتىر ۇشقىشسىز ۇشاق كۋرسىنا قاتىناسىپ، بىرەۋىن ساتىپ الدىم، قازىر ۇشقىشسىز ۇشاقپەن تۇيە ىزدەۋ وتە قولايلى، جانار ماي اقشاسىن ۇنەمدەۋمەن بىرگە، ۋاقىت ۇنەمدەيمىز.

 

تومەن كەڭىستىك، زات اينالىمى، تاسىمال ءوزارا ۇشتاستىرىلۋدا، تومەن كەڭىستىك، شۇعىل جاعدايعا توتەپ بەرۋ، قۇتقارۋ-كومەكتەسۋ ءوزارا ۇشتاستىرىلۋدا. قازىر تومەن كەڭىستىكتە زات جەتكىزۋ، قالا جانە قالا ارالىق اۋە قاتىناسى، تومەن كەڭىستىك مادەنيەت-ساياحاتى سياقتى تومەن كەڭىستىك تۇتىنۋ جاڭا كاسىپ كۇيلەرى بۇقاراعا جالپىلاسۋدا. ەگىن شارۋاشىلىعى، ورمان شارۋاشىلىعى، وسىمدىك قورعاۋ، شارلاۋ، شارلاپ تەكسەرۋ، شۇعىل جاعدايعا توتەپ بەرۋ، قۇتقارۋ-كومەكتەسۋ سياقتى سالالاردا دا تومەن كەڭىستىك قىزمەت وتەۋ تىڭ ۇلگىسى ارنالارىن اشۋعا ىزدەنىس جاسالۋدا. شانشي ولكەسىندە اۋە قاتىناس قولدانىلمالى قىزمەت وتەۋ ورتاسىن زور كۇشپەن كەڭەيتۋ سياقتى شارالار ارقىلى بۇكىل ولكەدە تومەن كەڭىستىك ەكونوميكاسىن دامىتۋ جانە قاتىناۋ ۇلگى ولكە قۇرۋ اياق الىسى جەدەلدەي تۇسۋدە. شانشي ولكەلىك دامۋ جانە رەفورما كوميتەتى قاتىناس باسقارماسى باستىعىنىڭ ورىنباسارى ۋاڭ لين بىلاي دەدى: قىسقا ارالىقتى تاسىمال، تومەن كەڭىستىك ساياحاتى ۇزدىكسىز ورىستەپ، شانشي اۋە ساياحاتى ماركاسى جاراتىلدى؛ ۇشقىشسىز ۇشاقتى نەگىز ەتكەن عىلمي جولمەن اۋا رايىنا ىقپال جاساۋ، اۋىل شارۋاشىلىعىنداعى، ورمان شارۋاشىلىعىنداعى بۇركۋ تەحنيكاسى، اۆياتسيا ارقىلى ورمان قورعاۋ، قالا باسقارۋ سياقتى سالالاردا قولدانۋ ورىستەتىلىپ، شانشي ەرەكشەلىگىنە يە تومەن كەڭىستىك ەكونوميكاسىن دامىتۋ جاڭا ۇلگىسى قالىپتاسىپ، جاڭا قوزعالتقىشتى ارتتىرۋعا قۇلشىنىس جاسالۋدا.

 

تومەن كەڭىستىك جابدىقتارى مەن تومەن كەڭىستىك كاسىبى تومەن كەڭىستىك ەكونوميكاسىنىڭ ماڭىزدى زاتتىق دانەكەرى. بيىل جىل باسىنان بەرى، جەر-جەردە ۋنيۆەرسال اۆياتسيا تەحنيكاسىندا جانە جابدىقتارىندا جاڭالىق جاراتۋ ىلگەرىلەتىلۋمەن بىرگە، ەلىمىزدىڭ نەگىزگى ينفورماتسيا، حابارلاسۋ كاسىپورىندارى، سونداي-اق قوزعاۋشى كۇش باتارەياسى، ەلەكتر ماشيناسى سياقتى كاسىپورىندار تومەن كەڭىستىك ەكونوميكاسىنا ات سالىسۋعا بەلسەنە ورنالاستىرىلۋدا، ءار سالاداعى جاڭالىق جاراتۋ فاكتورلارى تومەن كەڭىستىك كاسىپ سالاسىنا قاراي شوعىرلانۋدا. 

 

انحۇيدىڭ ۋحۋ قالاسىنداعى اۆياتسيا شاعىن قالاشىعىندا، باقشا رايونىنان شىقپاي-اق دەربەس ءبىلىم مەنشىك ۇقىعىنا يە ۇشاق جاساۋ نەگىزىنەن جۇزەگە اسىرىلدى. باقشا رايونىنداعى ارنايىلاندىرىلعان، كەمەلدەندىرىلگەن، ەرەكشەلەندىرىلگەن، جاڭاشالاندىرىلعان شاعىن كولەمدى ەگەي كاسىپورىننىڭ ۇشقىشسىز ۇشاق ورتالىعى نىسانىنىڭ تەتە اعا ينجەنەرى چىن چىن بىلاي دەدى: ءبىز تاسىمالدىق ۇشاقتىڭ اۆياتسيالىق ەلەكتر جۇيەسى سياقتى قيىن ماسەلەلەردى توڭىرەكتەي، باقشا رايونىنىڭ جوعارى-تومەنگى جەلىسىندەگى كاسىپورىندارمەن قول ۇستاسا وتىرىپ عىلمي زەرتتەۋدەن قامال الۋدى كۇشەيتىپ، شەشۋشى، وزەكتى بولشەكتەردى ەل ىشىندە ءوندىرۋ اياق الىسىن جەدەلدەتۋدەمىز. سونداي-اق قولدانىلمالى بازاردى توڭىرەكتەي ءورىس اشىپ، تومەن كەڭىستىك ەكونوميكاسىنىڭ قاجەتىن اناعۇرلىم ويداعىداي قاناعاتتاندىرۋعا قۇلشىنۋدامىز.

 

شانشي ولكەسى ۇشقىشسىز ۇشاق كاسىبىندە جاڭالىق جاراتۋ شوعىرلانعان رايون قۇرۋ ارقىلى زەرتتەۋ-تاپقىرلاۋ، سىناق ەتۋ، جاساۋ، قولدانۋ، قىزمەت وتەۋ، ءبىر تۇلعالانعان كاسىپ سالاسىندا جاڭالىق جاراتۋ شوعىرىن قالىپتاستىرۋعا كۇش سالۋدا. شانشي ولكەلىك عىلىم-تەحنيكا مەڭگەرمەسى كاسىپ سالاسىندا جاڭالىق جاراتۋدى جەبەۋ باسقارماسىنىڭ باستىعى جوۋ يىڭ بىلاي دەدى: جەلىدە جانە جەلىدەن تىس ۇدايىلانعان تەحنيكا قولدانىلىمىن كورسەتۋ ارنالارىن ءتۇيىلىستىرۋ تەكشەسىن قۇرۋ ارقىلى تومەن كەڭىستىك ەكونوميكالىق كاسىپ سالاسىنداعى ۇعىمداردى دالەلدەۋ ورتالىعىن، ورتا سىناق بازاسىن قۇرىپ، عىلىم-تەحنيكا جەتىستىكتەرى مەن بازار نەگىزگى تۇلعالارىن ورگانيكالى ۇشتاستىرۋعا وراي جاراتۋعا كۇش سالۋ؛ ءتۇرلى ساياساتتىق شارالار ارقىلى ءتۇرلى جاڭالىق جاراتۋ بايلىقتارىنىڭ شوعىرلى رايونعا ويىسۋىن جەدەلدەتۋ؛ ەل ىشىندەگى وزىق ۇشقىشسىز ۇشاق كاسىبىنىڭ شوعىرلانۋى مەن جاڭالىق جاراتا دامۋ بيىك دەڭگەيىن قالىپتاستىرۋ كەرەك.

 

قولدانىلمالى بازارلاردىڭ مولايۋىنا بايلانىستى، تومەن كەڭىستىك ۇشۋ جابدىقتارىنىڭ جوعارى ساپالى حابارلاسۋعا بولعان قاجەتى سايكەستى ارتا تۇسۋدە. قازىر ەلىمىزدە 5G\5G-A نەگىزىندەگى تومەن كەڭىستىكتە حابارلاسۋ جانە الىستان اڭعارۋ توراپ تەحنيكاسىن دالەلدەۋ-قولدانۋ سىناق ءتۇيىنى سياقتى قىزمەتتەر ورىستەتىلىپ، ۋنيۆەرسال الىستان اڭعارۋ ءبىر تۇلعالانعان تومەن كەڭىستىك ەكونوميكالىق توراپ قۇرىلعىلارىن قۇرۋعا ىزدەنىس جاسالۋدا. بەيجيڭ، شاڭحاي سياقتى 15 قالا تومەن كەڭىستىك ەكونوميكالىق ەكولوگيالىق شەڭبەرىن قول ۇستاسا بىرلىكتە قۇرىپ، تومەن كەڭىستىك تورابى حابارلاسۋ، جول باستاۋ، الىستان اڭعارۋ جانە اۋە كەڭىستىگىن باقىلاۋ-باسقارۋ يقۋاتىنا يە ۇلگى نىسانىنا اينالدىرىلاتىندىعىن جاريالادى. ونەركاسىپ جانە ينفورماتسيالاندىرۋ مينيسترلىگىنىڭ اقپارات مالىمدەمەشىسى تاۋ چيڭ بىلاي دەدى: تومەن كەڭىستىك جابدىقتارىنىڭ ءوز تەحنيكاسى، حاۋىپسىزدىك تەحنيكاسى، اينالىم تەحنيكاسى سياقتى باعىتتارعا نازار اۋدارىپ، شەشۋشى تەحنيكالاردان قامال الۋدى جۇيەلى ىلگەرىلەتۋ كەرەك. باسىمدىلىققا يە رايونداردا الدىمەن اتقارىپ، الدىمەن سىناق ەتۋدى ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتىپ، جەرلىك جاعدايعا قاراي تومەن كەڭىستىك كوپ بازارلى قولدانىلىم تەحنيكاسى ۇلگى جۇيەسىن قۇرىپ، تومەن كەڭىستىك ەكونوميكاسىنىڭ سىمسىز راديو جيىلىگىنەن پايدالانۋدى زەرتتەۋدى ورىستەتىپ، قاجەتكە قاراي تومەن كەڭىستىك ينفورماتسيا نەگىزدىك قۇرىلعى قۇرىلىسىن ىلگەرىلەتىپ، زاڭ-ەرەجە، ولشەم تىرەگىن ۇزدىكسىز كۇشەيتىپ، تاماشا كاسىپ سالاسى ەكولوگياسىن ورتاق كۇش سالا قالىپتاستىرۋ كەرەك.