【جاڭا يدەيا ارقىلى جاڭا جورىققا جەتەكشىلىك ەتتىرۋ ۇردىستەرى】ەلىمىزدە مەملەكەتتىك سۋ تورابى نەگىزگى جۇلگەسى جانە كۇرە تامىرى جەدەل قالىپتاسۋدا

ءوز حابارىمىز. وڭتۇستىكتىڭ سۋىن سولتۇستىككە جەتكىزۋ ينجەنەرياسى قازىرگە دەيىنگى دۇنيە جۇزىندەگى كولەمى ەڭ ۇلكەن سۋ جەتكىزۋ ينجەنەرياسى. باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: «وڭتۇستىكتىڭ سۋىن سولتۇستىككە جەتكىزۋ ينجەنەرياسى ستراتەگيالىق جالپى جاعدايعا، ۇزاق بولاشاقتىق دامۋعا جانە حالىقتىڭ باقىتىنا سايادى». بيىل وڭتۇستىكتىڭ سۋىن سولتۇستىككە جەتكىزۋدە جالپى بەتتىك سۋ جەتكىزىلگەندىگىنىڭ 10 جىلدىعى. 10 جىلدان بەرى، وڭتۇستىكتىڭ سۋىن سولتۇستىككە جەتكىزۋ ينجەنەرياسى ەلىمىزدىڭ وڭتۇستىگى مەن سولتۇستىگىندەگى سۋ بايلىعىن ورنالاستىرۋدى ساپالاندىرىپ، جالپى بەتتىك سوتسياليستىك وسىزاماندانعان مەملەكەت قۇرۋدى سۋ حاۋىپسىزدىگى جاعىنان پارمەندى قامتاماسىزداندىردى.

وسىناۋ شاقتاردا، حۋبەيدىڭ شى-يان دانجياڭكوۋ سۋ قويماسىنان كەلگەن تۇنىق سۋ وڭتۇستىكتىڭ سۋىن سولتۇستىككە جەتكىزۋ ورتا جەلىسىنىڭ ۇزىندىعى 1432 كيلومەتر كەلەتىن سۋ جەتكىزۋ ارناسىن بويلاپ، توقتاۋسىز اعىپ، سولتۇستىككە بەتتەپ، ۇلان-بايتاق سولتۇستىك جۇڭگو جازىعىنا جەتۋدە؛ وسىناۋ شاقتاردا، تاۋ قويناۋىنداعى وڭتۇستىكتىڭ سۋىن سولتۇستىككە جەتكىزۋ ورتا جەلىسىنىڭ وزەن سۋىن باستاپ چاڭجياڭ وزەنى ارقىلى حانجياڭ وزەنىنە سۋ تولىقتاۋ ينجەنەرياسىنىڭ 20 نەشە ورىنداعى ينجەنەريالارى جەدەل سالىنۋدا، ينجەنەريا سالىنىپ بولعاننان كەيىن، ءۇش قىساڭ سۋ قويماسى دانجياڭكوۋ سۋ قويماسىمەن تۇتاسادى، وڭتۇستىكتىڭ سۋىن سولتۇستىككە جەتكىزۋ ورتا جەلىسىنىڭ سۋ قاينارى ءتىپتى دە قامتاماسىزداندىرىلادى.

قازىرگە دەيىن وڭتۇستىكتىڭ سۋىن سولتۇستىككە جەتكىزۋ شىعىس ورتا جەلىسىنىڭ 1-مەرزىمدىك ينجەنەرياسىندا جيىنى 76 ميلليارد تەكشەمەتردەن استام سۋ جەتكىزىلىپ، جەلى بويىنداعى 40 تان استام ءىرى، ورتاشا قالا يگىلىككە كەنەلىپ، 185 ميلليون ادام «وڭتۇستىكتىڭ سۋىن» ىشە الاتىن بولدى.

وڭتۇستىكتىڭ سۋىن سولتۇستىككە جەتكىزۋ ينجەنەرياسى ەلىمىزدىڭ سولتۇستىگىندەگى سۋ بايلىعىنىڭ اۋىر دارەجەدە تاپشى بولۋ جاعدايىن باسەڭدەتەتىن كەلەلى ستراتەگيالىق نەگىزدىك قۇرىلعى، مەملەكەتتىك سۋ تورابىنىڭ نەگىزگى جۇلگەسى جانە كۇرە تامىرى، سالىنىپ بولعان شىعىس لەنيا مەن ورتا لەنيا سىندى ەكى سۋ ءدالىزى ارقىلى چاڭجياڭ، حۋايحى، حۋاڭحى، حايحى سىندى ءتورت ۇلكەن اعار تۇتاستىرىلادى. باس شۋجي شي جينپيڭ وڭتۇستىكتىڭ سۋىن سولتۇستىككە جەتكىزۋ ينجەنەرياسىنا ايرىقشا ءمان بەرىپ، تالاي رەت ينجەنەريانى كوزدەن كەشىردى، ول بىلاي دەپ انىق ايتتى: وڭتۇستىكتىڭ سۋىن سولتۇستىككە جەتكىزۋ ينجەنەرياسى بۇگىنگە ەڭبەك ءسىڭىرىپ، بولاشاققا يگىلىك جەتكىزەدى، وڭتۇستىكتىڭ سۋىن وڭتۇستىككە جەتكىزۋ ينجەنەرياسىن سۋ بايلىعىن ورنالاستىرۋدى ساپالاندىرۋدىڭ، بۇقارانىڭ اۋىز سۋ حاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋدىڭ، وزەن-كولدەردىڭ ەكولوگيالىق ورتاسىن قالپىنا كەلتىرۋدىڭ، وڭتۇستىك پەن سولتۇستىكتىڭ ەكونوميكالىق اينالىمىن ىركىلىسسىزدەندىرۋدىڭ جان تامىرى ەتىپ قۇرىپ شىعىپ، وڭتۇستىكتىڭ سۋىن سولتۇستىككە جەتكىزۋ ينجەنەرياسى ارقىلى ۇلتقا، حالىققا ماڭگى باقىت جاراتۋ كەرەك.

قازىر سۋ جەتكىزىلەتىن رايوندارداعى سۋ زاۆودتارى، قۇبىر توراپتارى وڭتۇستىكتىڭ سۋىن سولتۇستىككە جەتكىزۋ شىعىس ورتا جەلىسىمەن ءوزارا توعىسىپ، يگىلىككە كەنەلۋ كولەمى ءىرى، ورتاشا قالالاردان اۋىل-قىستاققا قاراي كەڭەيۋدە، مۇنىڭ ءوزى بۇكىل ەل بويىنشا اۋىل-قىستاق قۇبىر سۋىنىڭ جالپىلاسۋ مولشەرىنىڭ %90 كە جەتۋىنە ماڭىزدى تىرەك بولدى.

قازىر وڭتۇستىكتىڭ سۋىن سولتۇستىككە جەتكىزۋ ورتا جەلىسىنىڭ سۋ ساپاسى Ⅱ تۇرگە، شىعىس جەلىسىنىڭ سۋ ساپاسى Ⅲ تۇرگە جەتتى. وڭتۇستىكتىڭ سۋى بۇرىنعى جوسپارداعى سۋ قاينارىن تولىقتاۋدان كوپتەگەن ءىرى، ورتاشا قالالاردىڭ ماڭىزدى سۋ قاينارىنا اينالدى. بەيجيڭ قالا رايونىندا ءار 10 ستاكان سۋدىڭ ىشىندە شامامەن 8 ستاكان سۋ وڭتۇستىكتىڭ سۋى. جىڭجوۋ ورتالىق قالا رايونىنداعى تۇرعىنداردىڭ %90 تەن استامى تۇرمىستىق سۋعا وڭتۇستىكتىڭ سۋىن پايدالانادى، تيانجين نەگىزگى قالا رايونىن قامدايتىن سۋ تۇگەلدەي وڭتۇستىكتىڭ سۋى.

قازىر جەلى بويىنداعى رايونداردىڭ جەر استى سۋىنىڭ دەڭگەيى بىرتىندەپ جوعارىلادى. حىبەي ولكەسىنىڭ شيڭتاي قالاسىندا بايچۋان بۇلاعى قايتا پايدا بولدى. 100 جىل تارتىلىپ قالعان بەيجيڭ-حاڭجوۋ ۇلى كانالى ءۇرتىس 3 جىل تۇتاس لەنيا بويىنشا سۋ اعىسىن تۇتاستىرىپ، يۇڭديڭ وزەنى تارتىلىپ قالعان 26 جىلدان كەيىن اعىستىڭ كورىنىس كوركەمدىگى قايتادان پايدا بولدى. 2017-جىلدان بەرى، وڭتۇستىكتىڭ سۋىن سولتۇستىككە جەتكىزۋ ورتا جەلىسىنىڭ 1-مەرزىمدىك ينجەنەرياسى بايياڭديانعا ەكولوگيالىق سۋ تولىقتاپ، جالپى سۋ تولىقتاۋ مولشەرى 847 ميلليون تەكشەمەترگە جەتىپ، بايياڭديان مەن ونىڭ جوعارعى اعارىنداعى وزەن ارناسىنىڭ ەكولوگيالىق ورتاسى ءونىمدى جاقساردى، قازىر بايياڭدياندا ەستەلىككە العان ءتۇز قۇستارى 286 تۇرگە جەتىپ، جاڭا رايون قۇرىلىسىنىڭ العاشقى كەزىندەگىدەن 80 قۇس ءتۇرى جاڭادان قوسىلدى.

پارتيا 20-كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ءۇشىنشى جالپى ماجىلىسىندە «جەرلىك جاعدايعا قاراي جاڭا ساپالى وندىرگىش كۇشتەردى دامىتۋ» العا قويىلدى. قازىر جۇڭگو وڭتۇستىكتىڭ سۋىن سولتۇستىككە جەتكىزۋ توبى سيفرلاندىرىلعان ەگىز ينجەنەريا سانالاتىن وڭتۇستىكتىڭ سۋىن سولتۇستىككە جەتكىزۋ قۇرىلىسىن بار كۇشپەن ىلگەرىلەتۋدە. 12-ايدىڭ 1-كۇنى وڭتۇستىكتىڭ سۋىن سولتۇستىككە جەتكىزۋ ورتا جەلىسىنىڭ 1-مەرزىمدىك ينجەنەرياسى 2024-جىلدان 2025-جىلعا دەيىنگى مۇز قاتۋ مەزگىلىندەگى سۋ جەتكىزۋ قىزمەتىن باستادى. مۇندا وڭتۇستىكتىڭ سۋىن سولتۇستىككە جەتكىزۋ ورتا جەلىسىنىڭ 1.0 جۇيەسىنەن پايدالانىپ، قىزمەتكەرلەر توعانداعى سۋ تەمپەراتۋراسى مەن مۇز جاعدايىن مەجەلەپ، الدىن الا مالىمەت بەرە الادى، بيىل اۋا رايى، سۋ تەمپەراتۋراسىن باقىلاۋ، سەزۋ جاڭادان قوسىلعان 18 جۇيە جابدىعى دەر كەزىندە باقىلاپ، كەڭەسۋ جانە ورنالاستىرۋ، اينالىمعا سالۋ شەشىمىن تەحنيكالىق تىرەكپەن قامدايدى.

وڭتۇستىكتىڭ سۋىن سولتۇستىككە جەتكىزۋدىڭ سوڭعى ينجەنەرياسىنىڭ ۇزدىكسىز ىلگەرىلەۋىنە بايلانىستى، چاڭجياڭ وزەنىنىڭ سۋى ارقىلى حانجياڭ وزەنىنىڭ سۋىن تولىقتاۋ ينجەنەرياسىنىڭ كوپتەگەن بولەكتەرىندە ۋنيۆەرسال مانەرلەۋ زاۆودى، زەيىندەستىرىلگەن جارتىلاي بىرىكپە پۋنكتى، ينفورماتسيالاندىرۋ تاجىريبەحاناسى سياقتى زەيىندەستىرىلگەن جاساۋ تەحنيكاسى جالپى بەتتىك ەنگىزىلىپ، ينجەنەريا قۇرىلىسىنىڭ ونىمدىلىگى جوعارىلاتىلۋدا.

جاڭا ءداۋىر، جاڭا جورىقتا جوڭكىلە اققان مىڭ شاقىرىمدىق «وڭتۇستىك سۋلارى» ۇلان-بايتاق جۇڭحۋا دالاسىندا الىپ ايداعارداي ۇزاققا كوسىلىپ، ايبىنى اسقاق سۋ تورى جوباسى جاسالۋدا.