باسباي شولاق ۇلى باپيىن تارباعاتاي ايماعىنىڭ تۇڭعىش ۋاليى بولعان، ەلمىزدىڭ قازاق ۇلتىنان شىققان ايگىلى وتانشىل، دەموكرات قايراتكەر، 1889-جىلى بارلىق تاۋىندا مالشى وتباسىندا دۇنيەگە كەلىپ، 1953-جىلى 21-قاراشادا 64 جاسىندا قايتس بولعان. ول ءۇش ايماق جاعىنان 1-دارەجەلى تاۋەلسىزدىك وردەنى، 1-دارەجەلى ۇلتتىق وردەننىڭ يەگەرى بولعان، فاشيزىمدەرگە قارسى سوعىستا سوۆەت وداعىنا ەر-تۇرمانى مەن 500 اسكەري ات، امەريكاعا قارسى تۇرىپ چاۋشيانعا كومەكتەسۋدە قۇنى ءبىر سوعىس ايروپلاننىڭ التىن قازىناسىن تارتۋ ەتكەن، باسباي سوتسياليستىك وتاندى قىزۋ ٴسۇيىپ، جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىن قولداعان، دۇنيەنىڭ بەيبىتشىلىگىن قورعاعان، اتا- مەكەنىن، ءار ۇلت حالقىن قىزۋ سۇيىپ، ءبىر ومىرىن وتانمەن اتا مەكەنىنىڭ دامۋىنا ارناعان.

    باسباي دۇنيەنىڭ بەيبىتشىلىگى مەن وتان تۇتاستىعىن قورعاۋ، شارۋاشىلىقتىڭ دامۋىن جەبەۋ، ۇلتتار ىنتماعىن كۇشەيتۋدە ۇلكەن ۇلەس قوسقان، ونىڭ وتانشىل رۋحى جۇڭحۋا ۇلتى رۋحىنىڭ بەينەلەنۋى، ونىڭ قالتىقسىز كومەك بەرۋى-دۇنيەنىڭ بەيبىتشىلىگىن قورعايتىن ينتەرناتسياليزم رۋحىنىڭ بەينەسى، ونىڭ قاجىرلىقپەن يگىلىك جاراتىپ قالتىقسىز ۇلەس قوسۋ ناتيجەسى قازىرگى «جاراسىمدى قوعام قۇرىپ، قيىنشىلىعى بارلارعا كومەكتەسىپ، كەدەيلىكتەن قۇتىلۋدان قامال الۋدىڭ» ناقتى ايناسى.

    شاعانتوعاي اۋداندىق پارتكوم مەن حالىق ۇكىمەتى باسبايدىڭ ەلىم دەگەن ەڭبەگىن ەسكە الىپ، شەگىر وزەنىندەگى قامىرىنىڭ قاسىنا 2006-جىلى 2.6 مەتر بيىكتىكتەگى ەكى ەسكەرتكىش ورناتىپ بىرىنە باسبايدىڭ قسقاشا ٴومىربايانى مەن ەڭبەگىن، ەندى بىرىنە شاعانتوعايداعى وتانشىلدىق تاربيە بازاسى دەگەن مازمۇندا حانزۋشا، قازاقشا جازىلعان قۇلىپ تاس ورناتقان. جانە سول جىلى ماۋسىمدا 609 شارشى كەلەتىن 800 مىڭ يۋان قارجى جۇمساپ باسباي كورگىزبە سارايىن سالىپ، ىشىنە باسبايدىڭ مىس ءمۇسىنى، باسبايدىڭ جانە تۋىس-تۋعاندارىنىڭ سۋرەتىن، تۇرمىسقا پايدالانعان بۇيىمدارىن، باسباي سالعىزعان ەمىل وزەنىندەگى اعاش كوپىر، شاعانتوعايدىڭ تىرەكتى كاسبىنىڭ ءبىرى بولعان باسباي وسىرگەن اسىل تۇقىمدى تازا قاندى باسباي قويىنىڭ مۇسىنى قويىلىپ، كورگىزبە سارايى ايروپلان بەينەسىندە، ۇستىنە قازاق ۇلتىنىڭ كيز ٴۇيى جاسالىپ، كورگىزبە سارايىنىڭ ەسگى اشىق ءار ۇلت حالقىنىڭ باسبايدىڭ وتانشىل رۋحىنان ۇيرەنۋگە تاربيە بازاسى بولدى.

    اۋدان قالاشىعىنىڭ شىعىسىنداعى ەكولوگيالىق باقشاعا باسبايدىڭ چاۋشيانعا كومەكتە اتاعان اسكەري سوعىس ايروپلانى تيۆتى ءبىر ايروپلان مودەلىن جانە ەمىل وزەنىندەگى باسباي سالدىرعان اعاش كوپىردى قايتا رەمونىتتاپ قورعاۋعا الىپ، باسبايدىڭ ەڭبەكتەرىن ءار ۇلت حالقىنا ۇگىتتەدى.

    باسباي كورگىزبە سارايى 2011-جىلى اۆتونوميالى رايوندىق پاكتىك تاربيە بازاسى، وتانشىلدىق تاربيە بازاسى، قوعامدىق پاندى جالپىلاستىرۋ بازاسى بولسا، 2012-جىلى تارباعاتاي ايماقتىق قورعانسى تاربيە ۇلگى كورسەتۋ بازاسى بولىپ بەكتىلگەننەن بەرى پارتيالى كادرلارمەن ءار ۇلت حالقىنىڭ ۇيرەنۋ بازاسى بولىپ، بۇكىل اۋداندا باسبايدىڭ وتانشىلدىق تاربيەسى مەن پاكتىك تاربيەسى رۋحىنان ۇيرەنۋ قىزۋ ورەگە كوتەرىلدى.

    ءتىلشى باعامى: شاعانتوعايدىڭ جان تامىرى–شاعانتوعاي حالقى جاراتقان «شاعانتوعاي رۋحى» ول ايگىلى وتانشىل دەموكرات قايراتكەرى باسباي شولاق ۇلى باپيىن، توڭكەرىستىك دەموكرات دۋبەك نۇرتازا ۇلى شالعىنبايەۆ، قاھارمان سۇڭ لۇڭجىن، ياڭ جىنلين قاتارلى ءبىر ٴداۋىردىڭ سەركەلەرىن تۋدىرعان التىن مەكەن، ول بۇگىنگى شاعانتوعاي حالقىنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى، مال شارۋاشىلىعى،ارقىلى اۋداندى ورنىقتىرىپ وقۋ-اعارتۋ، عىلىم-تەحنيكا، ساياحات ارقىلى حالىق تۇرمسىن جاقسارتىپ كەدەيلىكتەن ارىلتىپ، گۇلدەنىپ كوركەيگەن باي–باقتتى جاراسىمدى كوركەم شاعانتوعاي قۇرۋعا قۇلشىنىس جاسادى! 

شاعانتوعاي اۋداندىق توعىسپالى اقپارات ورتالىعى