ال، جىگىت اعاسى جاسقا كەلگەن بۇگىن قايتالاي وي ەلەگىنەن وتكىزسەم ونىڭ ٴار ٴبىر جولدارىندا ادامعا تەرەڭ وي سالارلىق ٴمان-ماعىنا جاتقانىن ەندى تولىق سەزىنگەندەي بولدىم.

ٴار ٴبىر اۋىز اقىليالى سوزدەرى التىنعا بەرگىسىز كەۋدەسى التىن ساندىق قايران كونە كوزدەردىڭ قاتارى توقتاۋسىز ۋاقىتتىڭ جىلجىپ وتۋىمەن ارامىزدان سيرەپ بارا جاتقانى ادامعا وي سالادى دا، تىرشىلىكتىڭ كۇندەلىكتى تاۋسىلىپ بەرمەس كۇيبىڭىنەن ازدا بولسا، ۋاقىت شىعارىپ، كونەنىڭ كوزى، التىننىڭ سىنىعى بولعان قارتتاردى ىزدەپ سالەم بەرىپ، شۇيىركەلەسە اڭگىمە دوكەنىن قۇرعىڭ كەلەدى.

وسىنداي ٴبىر اسىل ويدىڭ جەتەگىندە ۇستەگى جىلى ٴساۋىر ايىنىڭ سوڭعى كۇندەرى كونە كوز شەجىرەلى قارتتارىمىزدىڭ ٴبىرى ماعىريپاش شەشەمىزگە امانداسا بارىپ، ازدا بولسا اڭگىمە دۇكەنىن قۇرعان ەدىك.

سۋرەتتە: ماعىريپاش اقاس قىزىنا سۇقپات

ماعىريپاش اقاس قىزى 1936 جىلى 10-ايدىڭ 16-كۇنى شاعانتوعاي اۋدانىنىڭ بارلىق تاۋى باۋرايىنداعى جالپاقتال دەگەن شۇرايلى مەكەندە ٴومىر ەسىگىن اشادى. سول تۇستاعى اۋمالى-توكپەلى زاماننىڭ جاعدايى سالدارىنان باستاۋىش مەكتەپتى كوشپەندى مەكتەپتەن وقىعاندا سەرعازى، قابىجاپار، يسقار دەگەن وقىتۋشىلاردان ٴبىلىم ۇيرەنەدى. ال ورتالاۋ مەكتەپتى رۋشتي مەكتەبىنەن ٴبىتىرىپ 1952-جىلى قۇلجاداعى كوركەمونەر مەكتەبىنە وقۋعا بارۋ ورايىنان سەميالىق جاعداي سەبەبىنەن بارا الماي قالادى. الايدا كوزى اشىق، كوكىرەگى وياۋ اكەسى اقاستىڭ كىتاپتى كوپ وقيتىن، ولەڭ قۇمارلىعىنان ونەگە الا بىلگەن تالانتتى قىز قولىنا توسكەن كىتاپتاردى قۇنىعا وقىپ، ەل اراسىنداعى اۋىزدان-اۋىزعا تاراعان ولەڭ جىرلارمەن قيسا–داستان، ماقال–ماتەل، تاقپاقتاردى بەرىلە جاتتاپ ۇيگە كەلگەن قوناقتار الدىندا دومبىرامەن قوسا ايتۋدىڭ سىرتىندا اۋىلدىڭ التى اۋىزىن ٴوز ويىنان قۇراپ ايتقاندىقتان ەل اراسىنداعى توي-تومالاق، باس قوسۋلارعا ارناۋلى شاقىرىلىپ، اۋىل اراسىندا سۋىرىپ سالما اقىنمىن دەپ جۇرگەن تالايلاعان ارىپتەسىن تاپ بەرمەدە جەر قاپتىرا جەڭىپ، اقاستىڭ اقىن قىزى اتانادى.

سۋرەتتە: ماعىريپاش اقاس قىزى

ەرمەن ەل باسىنا قاقبايلاۋدىڭ قارا بۇلتى ۇيىرىلگەن اتى شۋلى مادەنيەت زور توڭكەرىسىنەن كەيىن، ەل زامانى وڭالعان ياعىني پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ ٴوشىنشى جالپى ٴماجىلىسىنىڭ نۇر شۇعىلاسىنا شومعان تۇستا ماعىريپاش شەشەيدە قارا دومبىراسىن قولىنا قايتا الىپ، زامانانى باقىتتى تۇرمىستى تىلگە تيەك ەتە جىرلاپ، ايتىس ونەرىن سومداي ٴتوسىپ، اۋىل، اۋدانداعى اقىندار ايتىسىنا قاتىناسىپ، جاقسى ناتيجەلەردى قولعا كەلتىرەدى ٴارى شاعانتوعاي اۋدانىنىڭ تاريحي قيسا-داستان، ماقال-ماتەل توپتامالارىن حالىق اراسىنان جيناپ رەتتەۋ، باسپادان شىعارۋ قىزمەتتەرىنە بەلسەنە ات سالىسىپ، ەرتەدەن كوكىرەگىنە التىنداي ساقتاپ جاتتاعان حالىق اۋىز ادەبيەتى مۇرالارىنىڭ باسپا بەتىن كورۋىنە ٴبىر كىسىلىك ولەسىن قوسقان ول كىسى 2014-جىلى قاڭتار ايىندا اۋداندىق مادەنيەت، دەنە-تاربيە، راديو-تەلەۆيزيا مەكەمەسى جاعىنان «اۋدان دارەجەلى بەسىك جىرىنىڭ بەيزاتتىق جالعاستىرۋشىسى» بولىپ ماراپاتتالدى.

سۋرەتتە: «اۋدان دارەجەلى بەسىك جىرىنىڭ بەيزاتتىق جالعاستىرۋشىسى» ماراپات كۋالىگى

2014-جىلى ناۋقاس سەبەبىنەن قوس جانارىنىڭ نۇرى وشكىندەپ، سوڭىندا كورۋ قابىلەتىنەن ايىرىلعانىمەن كوكىرەگى وياۋ ابىز قارت ون جىلعا جۋىق ۋاقىتتان بەرى راديونى سەرىك ەتىپ، ٴار كۇنگى بەرىلگەن پروگراممالارىن قالىت جىبەرمەي تىڭدايتىندىقتان ورتالىق حالىق راديو ستانسياسى، شينجياڭ حالىق راديو ستانسياسىنداعى دەكتور، جۇرگىزۋشىلەردىڭ اتى-جونىنە تولىق قانىق بولىپ الدى.

بۇل كۇندەرى سەكسەننىڭ سەڭگىرىنە شىققان ماعىريپاش شەشەي ۇلدى ۇياعا، قىزدى قياعا قوندىرىپ، شوبىرە ٴسۇيىپ، ۇرپاقتارىنىڭ ورتاسىندا بۇگىنگى باياشاتتى تۇرمىستىڭ قىزىعىن كورۋدە. تومەندە ماعىريپا اقاس قىزىنىڭ ٴار كەزدەرى ايتقان تولعاۋ، ارناۋ ولەڭ، تىلەكتەرىنىڭٴبىر ٴبولىمىن ۇسىنامىز.

سۋرەتتە: ماعىريپاش اقاس قىزى تۋىس-تۋعان بالا-شاعالارى ورتاسىندا

ناۋرىز تولعاۋى

اۆتورى: ماعىريپاش اقاس قىزى

 
اۋ-كوپشىلىك جىرلايىن،
ۋاقىتتان مەندە وزبايىن.
ناۋرىز ٴوتىپ بارادى،
ارتقا تاستاپ جىل، ايىن.
جىلدىڭ باسىن قاستەرلە،
كەلتىرمەسىن ەش ۋايىم.
ٴومىر بەرسىن ٴار دايىم،
جانىڭا بەرسىن ىزگىلىك.
ارۋدىڭ سۇلۋ جۇزىندەي،
ٴبىر نيەتتە بولىڭدار.
بەرەكەدەن ۇزىلمەي،
ٴبىر بۇتاقتان تاراعان.
قوس ۋىس بولعان وزىمدەي.
تىلەك ايتقان ناۋرىزعا،
جالباعايوۆ اقاستىڭ،
ماعىريپا دەگەن قىزى عوي.
ايتايىن جۇرتىم تىڭداسا،
الداعى بيىك شىڭدى اسا.
كوجە ىشىڭدەر كەلىڭدەر،
اڭگىمە شەرتىپ سىرلاسا.
قارا ورمان حالقىم تىڭداسىن،
شولمەگىڭ ماڭگى سىنباسىن.
جىرلاۋ دەگەن عاليمات،
مىناۋ ەلىم ۇعارسىڭ.
ال اقىنىڭ سامعاسىن،
جىلىكتەپ تارتىپ جامباسىن.
باسبايدان الدىق ەنشىلەپ،
تولتىرىپ مالدىڭ قامباسىن.
ۇرپاقتارىڭ ماۋەلەپ،
قاناتتارىڭ تالماسىن.
كەلەر جىلى تاعى ايتام،
ٴتىرى بولسام جالعاسىن!
2010- جىل ناۋرىز

بالالارىما

قۇتتى بولسىن بالالار قۋانىشىڭ،
بالا دەسە ەزىلىپ تۇرادى ٴىشىم.
وزدەرىڭمەن كوركەيىپ جۇرمىن جاساپ،
ۇق بالالار كۇڭىلدىڭ سۇرانىسىن.
تياناقتى ٴومىر سۇر جانىم بالام،
قىمباتتى سەزىلەسىڭ ٴبارىڭ ماعان.
ۇشقىر ۇشىپ سامعاي بەر بيىكتەرگە،
ارداقتى ازامات بول ارىنداعان.
جاقسى بولساڭ بارىندە باسقاراسىڭ،
بايقاساڭ باسقالاردىڭ قاس-قاراسىن.
مەنىكى سەندەر ٴۇشىن جاقسى كۇڭىل،
كۇڭىلىڭ ٴوسىپ، بويىڭا اس تاراسىن.
2011-جىلى

2012-جىلى 9- ايدا نەمىرەسى پەريزات گىمىڭقان قىزى وقۋعا اتتانعاندا بەرگەن باتاسى:

باقىتتى بولسىن ٴومىرىڭ،
كىرلەمەسىن كوڭىلىڭ.
اشىق بولسىن اسپانىڭ،
نۇرعا تولسىن جاس جانىڭ.
ارايلاپ اتسىن تاڭدارىڭ،
كولىمدەپ باتسىن كۇندەرىڭ.
جۇرەتىن الدا سوقپاق كوپ،
داڭعىل بولسىن جولدارىڭ.
بەرەكەمەن سيلاسىپ،
بەرەگەن بولسىن قولدارىڭ.
قۋانىش ماڭگى ۇزىلمەي،
شاتتىققا تولسىن وتباسىڭ.
بار زەينىڭ نار بولسىن،
امان بولسىن كوش باسىڭ.
تالاپتى قانات تالماسىن،
ونەردەن بولسىن جولداسىڭ.
ىلگەرى باسىپ قادامىڭ،
پارتيا ۇكىمەت قولداسىن!

شاعانتوعاي اۋداندىق توعىسپالى اقپارات ورتالىعى