ورتا-باستاۋىش وقۋشىلارىنىڭ قولفونى قالاي باسقارىلادى؟ بەلگىلەمە شىقتى

ورتا-باستاۋىش مەكتەپ تاربيەسىندە قول تەلەفوندى ويداعىداي ىستەتۋ مەكتەپ جانە اتا-انالار بەتتەگەن شارتسىز تاقىرىپقا اينالدى. 2021-جىلى 1-ايدا، وقۋ-اعارتۋ مينيسترلىگى كەڭسەسى قاتىستى حابارلاندىرۋ باسىپ تاراتىپ، قول تەلەفوننىڭ ىستەتىلۋىن بۇكىل مەملەكەتتەگى ورتا-باستاۋىش مەكتەپتەرىنىڭ داعدىلى باسقارۋ كولەمىنە رەسمي ەنگىزدى. 

ەكى ءماجىلىس كەزىندە، قاتىستى سالالارداعى حالىق قۇرىلتايى ۋاكىلدەرى مەن ساياسي كەڭەس مۇشەلەرى مەكتەپ ىشىندە وقۋشىلاردىڭ «قول تەلەفون قۇمارلىعىنا» تيداۋ سالىپ، تۇزەتىپ، «باسقارۋ» مەن «ىستەتۋ» گە قاتار ءمان بەرىپ، «بوگەت جاساۋ مەن جونگە سالۋ»دى ۇشتاستىرعاندا عانا، ويداعىداي ناتيجەگە جەتۋگە بولاتىندىعىن ءبىلدىردى. 

3-ايدىڭ 4-كۇنى، حوححوت قالالىق 7-ورتا مەكتەبىندە، زال قابىرعالارىنا «قول تەلەفوندى ساباقحاناعا الىپ كىرۋگە قاتاڭ تيىم سالىنادى» دەگەن ەسكەرتپە شاپتالعان. 

قايتكەندە عىلمي باسقارۋعا بولادى؟ 

قول تەلەفوننىڭ جالپىلاسۋىنا بايلانىستى، ورتا-باستاۋىش مەكتەپ وقىتۋشىلارى مەن اتا-انالاردىڭ كۇندەلىكتى قارىم-قاتىناسى ۇنەمى حابارلاسۋ جابدىقتارىمەن ورىندالىپ، وقۋشىلاردىڭ كوپ ساندىسى قول تەلەفون ىستەتەتىن بولدى. وقۋ-اعارتۋ مينيسترلىگىنىڭ وسى حابارلاندىرۋىندا ورتا-باستاۋىش مەكتەپ وقۋشىلارى جەكەلىك قول تەلەفوندى مەكتەپ اۋلاسىنا الىپ كىرۋىنە بولمايدى، وتە قاجەت ەتكەندەر اتا-انالاردىڭ ماقۇلداۋىمەن قوسا جازباشا ءوتىنىش بەرۋى قاجەت دەپ تالاپ ەتىلگەن. 

بۇكىل مەملەكەتتىك ساياسي كەڭەستىڭ مۇشەسى، حىبەي ولكەلىك وقۋ-اعارتۋ مينيسترلىگىنىڭ باس باقىلاۋشىسى حان ايلي تىلشىگە بىلاي دەدى: «قول تەلەفون قىزمەت وتەۋگە قولايلى بولعانىمەن، ورتا-باستاۋىش مەكتەپ وقۋشىلارىنا كەرى ىقپالى كۇشتى. وقۋشىلاردىڭ جاس شاماسى كىشكەنە،ءوزىن مەڭگەرۋ قابىلەتى ءالسىز، توراپ مازمۇندارىن ساراپتاۋ قابىلەتى جەتەرسىز بولىپ، وڭايلىقپەن ۇدايى ويىنعا بەرىلەتىن بولسا، كورۋ قۋاتىنا اسەر ەتەدى، ءتىپتى توراپ الدامشىلىعىنىڭ قۇيىنا باتىپ، مەكتەپتەردىڭ قالىپتى وقىتۋ تارتىبىنە اۋىر بوگەت جاسايدى». 

«ءبىز وقۋشىلاردىڭ قول تەلەفوندى مەكتەپ اۋلاسىنا الىپ كىرۋىن ۇنەمى شەكتەپ، مەكتەپتىڭ شەك قويىلعان تۇزىمدەرىنىڭ ءبىرى رەتىندە اتقارىپ كەلەمىز». جىجياڭ ولكەسىندەگى ايىرىقشا ابىرويلى ورتا مەكتەپ جاۋاپتىسى سالاۋاتىنا يە مەكتەپ باستىعى، مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلى، جىجياڭ ولكەسى نيڭبو قالالىق جىنحاي ورتا مەكتەبىنىڭ پارتكوم شۋجيى جاڭ يۇڭمەي تىلشىگە بىلاي دەدى: «مەكتەپ سايكەستى شارالاردى قولدانىپ، وقۋشىلاردىڭ اتقارۋىن باقىلاپ، بەلگىلەمەگە قايشىلىق جاساعانداردى قالىپتى جازالاپ ساقتاندىرۋى؛ سونىمەن قاتار، وقىتۋشى-وقۋشىلار تەڭدىگى تانىمىن جاقتاپ، وقىتۋشىلاردىڭ دا ساباقحانادا قول تەلەفون ىستەتپەۋىن ورىنداپ، ءسوزسىز قابىلداۋعا ءتيىستى تەلەفون نەمەسە حابار بولسا، ساباقحانا سىرتىنا بارىپ قابىلداۋى كەرەك». 

مەملەكەتتىك ساياسي كەڭەستىڭ مۇشەسى، جياڭسۋ ولكەسى شيشان جوعارى دارەجەلى ورتا مەكتەبىنىڭ باستىعى تاڭ جياڭپىڭ بىلاي دەدى: «قول تەلەفوننىڭ ءار ءسات كەمەلەتكە تولماعان جەتكىنشەكتەردىڭ قاسىنان تابىلۋى ولاردىڭ ءوسىپ جەتىلۋىنە ءتيىمسىز ەكەنىنە قاراتا بۇكىل قوعام ورتاق تانىم قالىپتاستىرىپ، جونگە سالسا بولادى». ول تاعى وقىتۋ ساتىسىنا جانە مەكتەپتەرگە ءبولىپ، مەكتەپ اۋلاسىندا قول تەلەفون ىستەتۋ ماسەلەسىن ءبىر جاقتىلى ەتۋگە بولاتىندىعىن ورتاعا سالا كەلە، بىلاي دەدى: «شيشان ورتا مەكتەبى جاتاقتى مەكتەپ، قول تەلەفوندى باسقارۋ سالىستىرمالى تۇردە وڭاي. جاتاقتى مەكتەپتەر الدا-جالدا قول تەلەفون ماسەلەسىن ءبىر جاقتىلى ەتە الماسا، ۇيرەنۋگە ىقپال جاساپ قالماستان، جاتاقتا جاتىپ وقىعان وقۋشىلاردىڭ ۇيقىسىنا نۇقسان جەتكىزىپ، كامەلەتكە تولماعانداردىڭ دەنساۋلىعىنا، ءوسىپ جەتىلۋىنە ىقپال جاسايدى». 

جاڭ يۇڭمەي دە وسىمەن ۇقساس كوزقاراسىن بىلدىرە كەلە، بىلاي دەدى: «جاتاققا جاتىپ وقىعان وقۋشىلار جونىنەن العاندا، مەكتەپتىڭ شامدى سوندىرۋى مەن تاڭەرتەڭ ورنىنان تۇرۋ ۋاقىتىن قاتاڭداستىرۋى ولاردىڭ ۇيقىلارىنىڭ قانۋىنا كەپىلدىك ەتەدى، قول تەلەفون كەدەرگى فاكتور رەتىندە قارالمايدى. ءىس جۇزىندە، قول تەلەفوندى باسقارۋ بارىسىندا، بىزدە قىسىمنىڭ باسىمدىلىعىنا ءتوزىپ كەلەمىز. الايدا، وقۋشىلاردىڭ ءوسىپ جەتىلۋىنە ءتيىمدى بولۋدى تاباندىلىقپەن جاقسى ىستەۋ ويىنان اۋىتقىماۋىمىز كەرەك». 

مەملەكەتتىك ساياسي كەڭەستىڭ مۇشەسى، جياڭشي شيشان جوعارى دارەجەلى ورتا مەكتەبىنىڭ باستىعى تاڭ جياڭپىڭ 

قايتكەندە ورىندى پايدالانۋعا بولادى؟ 

ۋاكىلدەر مەن مۇشەلەر وقۋ-اعارتۋ مينيسترلىگىنىڭ ورتا-باستاۋىش مەكتەپ وقۋشىلارىنىڭ قول تەلەفونىن باسقارۋ جونىندەگى حابارلاندىرۋىن ءتۇيىندى جەرىنەن ۇستالعان، وقىتۋشىلار مەن وقۋشىلاردىڭ جۇرەك سوزىنە ءۇن قوسىلعان دەپ قارادى. وسىمەن قاتار، «ءبارىن ءبىر شىبىقپەن ايداۋ» ۇلگىسىندەگى امالدىڭ وسىزاماندانعان مەكتەپ باسقارۋدى اتقارۋ بارىسىندا جارامايتىنىن دا ايتا كەتتى. 

حان ايلي بىلاي دەدى: «ورتا-باستاۋىش مەكتەپتەر ءىس جۇزىندىككە ۇشتاستىرا وتىرىپ، اتقارۋعا كەلەتىن ناقتىلى امالداردى شىعارىپ، قول تەلەفوندى باسقارۋدى داعدىلى باسقارۋعا كىرگىزىپ، قول تەلەفوندى مەكتەپ اۋلاسىنا الىپ كىرۋدەگى پرينسيپتەر مەن بارىستاردى ايقىنداپ، سولەكەت جاعدايدان ساقتانۋ؛ اكىمشىلىك تاراۋلار مەكتەپتەردىڭ قول تەلەفوندى باسقارۋ بەلگىلەمەسىن جىنتىكتەي ورنالاستىرۋىنا جەتەكشىلىك ەتىپ، مەكتەپتەردىڭ قول تەلەفون باسقارۋ احۋالىن داعدىلى باقىلاۋ كولەمىنە كىرگىزىپ، ورتا-باستاۋىش مەكتەپ وقۋشىلارىنىڭ قول تەلەفوندى باسقارۋ قىزمەتىن قالىپتى باقىلاۋ-تەكسەرۋگە ارناۋلى ادام جاۋاپتى بولۋدى ايقىنداۋ؛ مەكتەپتىڭ، وقىتۋشى-وقۋشىلار مەن اتا-انالاردىڭ ۇسىنىس-پىكىرلەرىن جان-جاقتىلى تىڭداپ، اتقارۋ بارىسىندا كەزىككەن ءارتۇرلى ماسەلەلەردى دەر كەزىندە بايقاۋ جانە وزگەرتۋ كەرەك». 

حان يۇڭمەي بىلاي دەدى: «مەكتەپتەر ءمورالدىق تاربيە ساباقحاناسى، تاقىرىپتىق كلاس جيىنى قاتارلى فورمالاردان پايدالانىپ، ارناۋلى تاقىرىپتا جەتەكشىلىك ەتۋدى ۇيىمداستىرىپ، وقۋشىلارعا قول تەلەفون جونىندە وي سالىپ، قولفوننان ساق بولۋدى ميىنا قۇيىپ، قول تەلەفوندى عىلمي، ۇيلەسىمدى ىستەتۋ ماقساتىنا جەتۋ كەرەك. مۇندا ءتۇيىندى تۇردە پسيحيكالىق جاقتان وقۋشىلارعا جەتەكشىلىك ەتىپ، قول تەلەفونعا يەك سۇيەۋدەن ارىلىپ، وقۋعا زەيىن سالۋعا ءجون سىلتەۋ كەرەك». 

«شيشان ورتا مەكتەبى اشىپ ىستەتكەن جىلجىمالى حابارلاسۋ تەرمينالى وقۋشىلاردى ۇيرەنۋ جانە وقىتۋشىلاردى بايلانىس رولىمەن قامدادى». وسىعان قاراتا تاڭ جياڭپىڭ مىنانى اتاپ كورسەتتى: «وقۋ-اعارتۋ سالاسى حابارلاسۋ جابدىقتارىنىڭ ۇيرەنۋ تەرمينالى رەتىندەگى رولىنا ءمان بەرىپ، عىلىم-تەحنيكانىڭ وقۋشىلارعا كومەكتەسۋدەگى جەلىدە ءبىلىم الۋ سىندى ساۋلەلەندىرگەن رولىنا نەمقۇرايدى قاراماۋى كەرەك». 

سۋرەت ماتەريالى

وقۋ-اعارتۋ مينيسترلىگىنىڭ وسى حابارلاندىرۋىندا تاعى وقىتۋشىلاردىڭ قول تەلەفون ارقىلى تاپسىرما ورنالاستىرۋىنا، وقۋشىلاردىڭ قول تەلەفونمەن تاپسىرما ورىنداۋىنا بولمايتىندىعى تالاپ ەتىلدى. تاڭ جياڭپىڭ بىلاي دەدى: «ءمورال ساباعىنىڭ وقىتۋ مىندەتى كولەمىندە مەكتەپ قول تەلەفون ارقىلى تاپسىرما ورنالاستىرماۋى كەرەك؛ ال بالالاردىڭ جەتىلۋىنە كومەكتەسەتىن ءوسىپ جەتىلۋ تاربيەسى مىندەتىندە وتباسىنىڭ جاۋاپكەرشىلىگى كەم بولسا بولمايدى. ماسەلەن، بالالاردىڭ ءۇي شارۋالارىمەن شۇعىلدانۋىن، دەنە تاربيەلىك شىنىعۋىن باقىلاۋ قاتارلىلار. تەلەفوننىڭ مەكتەپتە ىستەتىلۋىنە بايلانىستى، وقىتۋشىلاردىڭ تاپسىرما ورنالاستىرۋ فورماسىءتىپتى دە قولايلاستى، مىنە بۇل وقۋشىلار مەن اتا-انالاردىڭ تاپسىرمانىڭ كوپتىگىنە قاپالانۋىنداعى ءتۇرلى سەبەپتەرىنىڭ ءبىرى بولار. وقىتۋ قىزمەتىندە تەلەفوندى اناعۇرلىم ويداعىداي ىستەتۋ وقىتۋشىلاردىڭ وقىتۋ مىندەتىن اتقارۋىنا ءتىپتى دە جوعارى تالاپتاردى ورتاعا قويادى». 

تاڭ جياڭپىڭ تاعى بىلاي دەدى: «ءارقانداي ءبىر تەحنيكالىق تولقىن كەلىپ جەتكەندە، ءداستۇرلى وقىتۋعا بولعان سوققىعا قارتا ۋايىمىن بىلدىرە الاتىنداردا كەزىگەدى. جالپى جاقتان العاندا، تيىمدىلىكتەردەن تولىق پايدالانىپ، تيىمسىزدىكتەردى جويىپ، تەحنيكا تۋدىرعان قۇندىلىقتاردى كوپىرتە بەرمەۋىمىز، اسىرەسە بالدىرعاندارعا قاراتا وقىتۋداعى باستاماشىلىق رولدا بەرىك بولۋىمىز كەرەك؛ دەمەك، تەحنيكا ءتىلسىز جاۋ دەۋدەن اۋلاقپىز، عىلىم-تەحنيكا ءداستۇرلى وقىتۋدا ۇقساس اۋەلگى بەينەسىمەن قاستەرلى». 

اۋدارعان: مارالبەك ابدىكارىم ۇلى 

来源：中国新闻网

监制、审稿：叶力夏提

编辑、制作：阿依娜