ٴجۇز ٴبولىمدى شاعىن قۇجاتتى فيلىم-قىزىل ارحيۆ

جۋ دى وسى حاتتى جازعاندا قىزىنىڭ ناتسيستىك لاگەرگە قامالعانىن ٴالى بىلمەيتىن 

ول تۋىلىپ ٴبىر اي بولعاندا اكەسىمەن قوشتاسىپ، 14 جاسىندا قايتا قاۋىشادى. قىسقا عانا جۇزدەسۋدەن كەيىن تاعى ون جىل بويى كەزىگە المايدى. زەڭبىرەك وتىنىڭ تاساسىندا قالعان سالەم حات سەگىز جىلدان كەيىن عانا اشىلادى.

[جۋ دى قىزى جۋ مينگە جازعان حاتتان الىندى

1943-جىلى 10-ايدىڭ 28-كۇنى]

‐ قىزىم جۋ مين، ٴبىزدىڭ دەنساۋلىعىمىز جاقسى. جۋ چي (جۋ ميننىڭ اعاسى) ٴوز ىسىمەن اينالىسىپ ٴجۇر. گاۋ جيە (جۋ ميننىڭ ناعاشى اپەكەسى) بۇرىنعىداي عىلىم اكادەمياسىندا ىستەيدى. مىناۋ بيىل الدىڭعى جارىم جىلدا جىبەرگەن ەكى پارشا سۋرەتىڭ ەكەن.

بۇل جۋ دىنىڭ قىزى جۋ مينگە جازعان حاتى. قول قويعان ۋاقىتى 1943-جىلى 10-ايدىڭ 28-كۇنى. حات جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى سوعىس كەزىندەگى يان-اندا جازىلعان. جۋ ميننىڭ حاتتى العاش رەت اشىپ وقىعان كەزى 1951-جىلدىڭ جازى بولاتىن. 8 جىل بويى پەشەتتەلىپ جاتقان حات قاعازى ابدەن سارعايىپ، ۇگىلىپ تۇسۋگە اينالىپتى. دەسە دە قويۋ قارا سيامەن جازىلعان جازۋلاردا اكەسىنىڭ اقجارما تىلەگى جاتىر ەدى.

1926-جىلى 5-ايدا سوۆەت وداعىندا اسكەري ٴبىلىم الىپ جاتقان جۋ دى ۇيىمنىڭ ۇيعارۋىمەن سولتۇستىككە جازا جورىعىن جاساۋ سوعىسىنا قولداۋ كورسەتۋ ٴۇشىن ەلگە قايتىپ سوعىسقا قاتىناسۋىنا تۋرا كەلەدى. بۇل كەز ەندى عانا ومىرگە كەلگەن جۋ ميننىڭ ٴبىر اي بولماعان شاعى ەدى. جورگەكتەگى ٴسابيىن قانشا قيماسا دا بەلىن بەكەم بۋىپ ەلگە قايتادى. ۇزاماي جۋ ميندى چىڭدۋعا اكەلىپ، ناعاشى اپەكەسى مەن ناعاشى اپاسىنا قاراتادى.

اق تەررورلىق قاپتاعان الاساپىران جىلدارى جۋ دى ٴوزىنىڭ سالاۋاتى اشكەرە بولىپ قالىپ، وتباسىنداعىلاردىڭ ومىرىنە حاۋىپ تونە مە دەپ الاڭدايدى. سول سەبەپتى، قىزىنا ٴبىر پارشا حات تا جازباعان بولاتىن. جۋ مين 7 جاسقا كەلگەندە عانا «جۋ دى مەن ماۋ زىدۇڭدى ۇستاعاندارعا» سيلىق بەرەمىز دەپ جازعان كوشەدەگى حابارلاندىرۋدان اكەسىنىڭ بەينەسىن العاش رەت كورەدى.

1940-جىلى گومينداڭ مەن كوممۋنيستىك پارتيانىڭ قاتىناسى ۋشىعا تۇسەدى. دىڭ يىڭچاۋ جوۋ ىنلايدىڭ ۇسىنىسىمەن چىڭدۋعا كەلىپ، جۋ مين مەن كەيبىر توڭكەرىستىك قايراتكەرلەردىڭ بالا-شاعاسىن يان-انعا جىبەرەدى. ولار نەشە ونداعان قۇرساۋلاۋ شەبىن باسىپ ٴوتىپ، جاۋىن-شاشىنعا قاراماي ٴبىر ايدان ارتىق سۋىت ٴجۇرىپ وتىرىپ، اقىرىندا 14 جاسار جۋ مين اكەسىمەن قاۋىشادى.

[جۋ ميننىڭ «مەنىڭ اكەم جۋ دى» شىعارماسىنان الىندى]

‐ اكەم ماي شامنىڭ جارىعىندا ساۋساعىن ساناپ، مەنىڭ تۋعان جىل اي كۇنىمدى ايتىپ بەرىپ، ٴسابي كەزدەگى قىزىقتارىمدى اڭگىمەلەدى. وسى 14 جىلدا اكەم مەنى ابدەن ساعىنىپ، جۇدەپ كەتىپتى. توڭكەرىس ٴۇشىن، بۇكىل ۇلتتىڭ ازاتتىعى ٴۇشىن، بۇكىل جۇڭگوداعى ازاپ شەگىپ جاتقان بالالاردىڭ بەيبىت ٴومىر كەشۋى ٴۇشىن بولماسا ول ٴوزىنىڭ باۋىر ەتى بالاسىنان مۇنشاما جىل الىسقا ۇزاپ كەتپەس ەدى عوي.

دەسە دە سونشاما جىل ساعىندىرعان قاۋىشۋ نەبارى ٴبىر اي عانا بولىپ، ۋاننان ۋاقيعاسىنىڭ بۇرىق ەتە تۇسۋىنە بايلانىستى گومينداڭ كوممۋنيستىك پارتياعا قارسى ەكىنشى رەتكى ورلەۋىن باستايدى. ٴسويتىپ حالىقارالىق ينتەرناتسيونالدىڭ كومەگىمەن جۋ مين مەن بىرنەشە بالا موسكۆاداعى ٴبىرىنشى حالىقارالىق بالالار ۇيىنە وقۋعا جىبەرىلەدى. سالاۋاتىنىڭ اشكەرەلەنىپ قالۋىنان ساقتانۋ ٴۇشىن جۋ دى قىزىنا «چىيىڭ» دەگەن جاسىرىن ەسىم قويادى. بۇل «قىزىل قاھارمان» دەگەن ماعىنانى بىلدىرەتىن.

[جۋ دى قىزى جۋ مينگە جازعان حاتتان الىندى]

‐ بار زەيىنىڭدى ۇيرەنۋگە جۇمسا. دەنساۋلىعىڭ ٴالسىز بولعان سوڭ وڭاي ناۋقاستانىپ قالاسىڭ. مۇمكىندىگىنشە دەنە شىنىقتىرىپ دەنساۋلىعىڭدى كۇت. اكەڭ سەن قايتىپ كەلگەندە جاڭا جۇڭگونى قۇرادى.

جۋ مين وسى رەتكى اكەسىمەن قوشتاسۋدىڭ ون جىلعا سوزىلاتىنىن ويلاماعان ەدى. ال جۋ دى بولسا قىزىنىڭ كوپ ۇزاماي تالاي تاۋقىمەتتى باستان كەشەتىنىن مۇلدە كۇتپەگەن بولاتىن.

سوۆەت وداعىنا بارا سالىسىمەن جۋ ميننىڭ دەمىكپە اۋرۋى قوزعالىپ، مينيسكىگە ەمدەلۋگە جىبەرىلەدى. سويتسە دە ۇزاماي سوۆەت وداعى مەن گەرمانيا اراسىنداعى سوعىس بۇرىق ەتە ٴتۇسىپ، مينيسكى ٴاپ-ساتتە جاۋ قولىنا تۇسەدى. جۋ مين مەن بىرنەشە بالانى نەمىس ارمياسى بالا تۇتقىندار رەتىندە جەتىمدەر ۇيىنە اپارىپ قامايدى.

ەكى جىلدان كەيىن ولاردى قايتادان جابىق ۆاگونعا سالىپ، گەرمانياداعى شىعىس پرۋسسيا ناتسيستىك لاگەرىنە اپارادى. جانتۇرشىگەرلىك ٴارى قانقۇيلى جازا لاگەرىندە جۋ مين اۋرۋ ازابىنا زورعا ٴتوزىپ، مىلقاۋ بولىپ الادى دا سالاۋاتىن جاسىرىپ ٴجۇرىپ، نەبىر حاۋىپتەن امان قالادى.

ال بۇل كەزدە جۋ دى 8-ارميانى باستاپ، جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى سوعىستىڭ الدىڭعى شەبىندە اتوي سالىپ جۇرگەن ەدى. ەكى جىلدان استام ۋاقىت حات-حابارسىز كەتكەن قىزىن ويلاعاندا تۇندە ۇيقى، كۇندىز كۇلكى كورمەيدى. كوپە-كورنەۋ حات جازۋدىڭ مۇمكىندىگى جوقتىڭ قاسى ەدى. سويتسە دە ول قولىنا قالام الىپ، مىنا حاتتى جازادى. نەبارى ٴجۇز نەشە ارىپتىك حاتتا ساعىنىشىن زورعا تەجەپ، ٴوزىنىڭ بار تىلەگى مەن اماناتىن قاعاز بەتىنە كەستەلەيدى.

[جۋ دى قىزى جۋ مينگە جازعان حاتتان الىندى

1943-جىلى 10-ايدىڭ 28-كۇنى]

‐ سوعىستا ٴبىر جاعىنان قىزمەت وتەپ، ٴبىر جاعىنان ۇيرەن. ويلاۋ قۋاتىڭ مەن دەنە قۋاتىڭدى بىردەي شىنىقتىرعانىڭ جاقسى. جۇڭگو-جاپون سوعىسى سوۆەت وداعى مەن گەرمانيا سوعىسىنا قاراعاندا الدەقايدا جاي اياقتالادى. جاقسى ۇيرەنۋىڭدى تىلەيمىن. كەلەشەكتە ەلگە ورالعاندا مەملەكەتىمىزدى قۇرۋ ىسىنە اتسالىساتىن بولاسىڭ.

وسى سالەم حات سوعىس ٴورتىنىڭ كەسىرىنەن «پوچتا جولى توقتاپ، جەتكىزۋ مۇمكىن بولماعاندىقتان» كەرى قايتارىلادى. جۋ دى مۇنى كورىپ تاعاتى تاۋسىلعانىمەن، ٴبىراق جەكە باسىنىڭ ىسىنە بولا سوعىسپەن بولىپ جاتقان سوۆەت ۇكىمەتىن مازالاعىسى كەلمەيدى دە جۋ ميندى سودان قايتىپ ىزدەمەيدى. قايتا بارلىق كۇش-قۋاتىن سوعىسقا قولباسشىلىق ەتۋگە جۇمسايدى.

1945-جىلى 1-ايدا سوۆەت وداعىنىڭ قىزىل ارمياسى شىعىس پرۋسسيانى الادى. ابدەن تاۋقىمەت تارتقان جۋ مين اقىرى جازا لاگەرىنەن قۇتىلىپ، سوۆەت وداعىنا قايتا ورالادى. جۋ دى وسى حاباردى ەستىگەننەن كەيىن قىزىنا دەرەۋ ٴبىر پارشا حات جازىپ، تەزدەتىپ موسكۆاعا جىبەرەدى.

[جۋ ميننىڭ «مەنىڭ اكەم جۋ دى» شىعارماسىنان الىندى]

‐ سوۆەت وداعىنىڭ ٴتورت جىلعا سوزىلعان وتان قورعاۋ سوعىسى بولىپ جاتقان كەزدە، جۇڭگودا جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى سوعىس ەڭ قيان-كەسكى ٴجۇرىلىپ جاتقان ەدى. سەنىڭ حابارىڭدى ۋاعىندا الا المادىم. ساعان جاپا شەكتىرگەنىم ٴۇشىن وزىڭنەن عاپۋ وتىنەمىن. بۇكىل سوۆەت وداعى سوعىستىڭ زاردابىن تارتىپ جاتقاندا مەن جەكە باسىمنىڭ شارۋاسىنا بولا سوۆەت ۇكىمەتىن اۋرەلەسەم بولمايتىن ەدى. قىزىم اكەسىن تۇسىنەدى عوي دەپ ويلايمىن.

بۇل جۋ ميننىڭ ەلدەن كەتكەننەن كەيىن بەس جىلدان بەرى اكەسىنەن تۇڭعىش رەت حات تاپسىرىپ الۋى ەدى. بۇل كەزدە الدەقاشان 20 جاسقا كەلگەن جۋ مين اكەسىنىڭ ىستەگەنىن دۇرىس تۇسىنەتىن، وعان بولا رەنجىمەيدى. اكەسىنىڭ قاسىنا قانشا قۇستاي ۇشىپ جەتكىسى كەلگەنىمەن، سوندا دا موسكۆادا قالىپ، وقۋىن جالعاستىرۋعا بەل بۋادى. ٴسويتىپ جوعالتقان ۋاقىتىنىڭ ەسەسىن قايىرماق بولادى. ول سوۆەت وداعىندا ۇيرەنگەن ٴبىلىمىن كەيىن وتان قۇرۋعا جۇمسايتىنىن بىلەتىن. بۇل اكەسىنىڭ وعان تاپسىرعان ەڭ باستى مىندەتى ەدى.

[جۋ ميننىڭ «مەنىڭ اكەم جۋ دى» شىعارماسىنان الىندى]

‐ اكەمنىڭ قايسار، ۇمىتپەن قارايتىن مىنەزى ماعان دارىعانداي. ناۋقاستى بىرنەشە جىل كەشىكتىرىپ ەمدەۋگە بولادى. ٴبىراق ٴبىلىم الۋدى ٴبىر كۇن دە كەشىكتىرۋگە بولمايدى.

جۋ مين تولىق ورتانى تاۋىسقان سوڭ موسكۆاعى لەنين پەداگوگيكا شۋەيۋانىنا وقۋعا ٴتۇسىپ، جاڭادان ومىرگە كەلگەن وتانىما نەعۇرلىم كوپ دارىندىلاردى تاربيەلەسەم دەپ ويلايدى. تەك 1951-جىلى جازعى كانيكۋلدا وتانىنا تۋىسشىلاپ قايتقان كەزدە عانا اكەسى وعان سەگىز جىل بۇرىن جازعان حاتتى كورەدى.

[جۋ ميننىڭ «مەنىڭ اكەم جۋ دى» شىعارماسىنان الىندى]

‐ ويلاۋ قۋاتىڭ مەن دەنە قۋاتىڭدى بىردەي شىنىقتىرعانىڭ جاقسى. جاقسى ۇيرەنۋىڭدى تىلەيمىن. كەلەشەكتە ەلگە ورالعاندا مەملەكەتىمىزدى قۇرۋ ىسىنە اتسالىساتىن بولاسىڭ.

اكەسىنىڭ حاتتا ايتقان وسى اماناتى مەن تىلەگىن ول ەشقاشان ۇمىتقان ەمەس. 1953-جىلى وقۋىن اياقتاپ ەلگە قايتقاننان كەيىن بەيجيڭ پەداگوگيكا داشۋەسىنىڭ اعارتۋ فاكۋلتەتى مەن ورىس ٴتىلى فاكۋلتەتىندە ساباق بەرىپ، باستان-اياق وقۋ-اعارتۋ شەبىندە ەڭبەك ەتەدى.

来源：央视新闻

视频制作：赛里克江，海纳尔

微信制作：古丽美热

تومەندەگى 阅读原文 جالعانىمىن باسىپ حاباردىڭ تۇنىق كەسكىندى نۇسقاسىن كورىڭىزدەر