شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: ورەندەر مەن بالالار وتاننىڭ بولاشاعى، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ءۇمىتى. جاڭا داۋىردەگى جۇڭگو بالالارى مۇراتتى، ارمانشىل، ۇيرەنۋدى سۇيەتىن، ەڭبەكتى سۇيەتىن، العىس ايتۋدى بىلەتىن، تاتۋ ـ تاتتىلىكتى ۇستانعان، جاڭالىق جاراتۋعا باتىل، كۇرەس جاساۋعا باتىل، ءمورال، اقىل-وي، دەنە، ەستەتيكا، ەڭبەك جاعىنان جان ـ جاقتى جەتىلگەن جاقسى بالالار بولۋ ءتيىس. ساباقتاستاردىڭ مەملەكەتتى قۇدىرەتتەندىرۋ قۇرىلىسى، ۇلتتىڭ كوركەيۋى ءۇشىن وقىپ ءبىلىم الىپ، اتا ـ انالاردىڭ ءۇمىتىن، پارتيا مەن حالىقتىڭ ءۇمىتىن اقتاۋىن ءۇمىت ەتەمىن.

    ج ك پ ورتالىق كوميتەتى ساياسي بيۋروسىنىڭ تۇراقتى مۇشەسى، ورتالىق كوميتەت كەڭسەسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى ساي چي، ج ك پ ورتالىق كوميتەتى ساياسي بيۋروسىنىڭ تۇراقتى مۇشەسى، مەملەكەتتىك كەڭەس زۇڭليىنىڭ ورىنباسارى ديڭ شۋەشياڭ قىزمەت تەكسەرۋدە بىرگە بولدى.

    بەيجيڭ يۇييىڭ مەكتەبى 1948-جىلى حىبي ولكەسىنىڭ شيبايپو دەگەن جەرىندە قۇرىلعان، ونىڭ توركىنى «ج ك پ ورتالىق كوميتەتىنە توتە قاراستى ورگان قامداۋ ءبولىمى يۇييىڭ باستاۋىش مەكتەبى». 75 جىلدان بەرى مەكتەپ اعا بۋىن توڭكەرىسشىلەردىڭ كوڭىل ءبولۋى مەن قامقورلىعىندا پارتيانىڭ وقۋ-اعارتۋ باعىتىن جالپى بەتتىك دايەكتەندىرىپ، ءمورال ارقىلى ۇرپاق تاربيەلەۋ ءتۇبىرلى مىندەتىن تياناقتاندىرىپ، وقۋ تۇزىمىندە جاڭالىق جاراتۋدى جولعا قويىپ، ەرەكشە مەكتەپ باسقارۋدى ورىستەتىپ، وقۋشىلاردى ءمورال، اقىل ـ وي، دەنە، ەستەتيكا، ەڭبەك جاقتارىنان جان ـ جاقتى جەتىلۋگە جەتەكتەدى.

    شي جينپيڭ مەكتەپكە كەلىپ، الدىمەن مەكتەپ تاريحى سارايىنا كىرىپ، مەكتەپتىڭ تاريحي وزگەرىسى، قۇرىلىس، دامۋى جانە سوڭعى جىلدارى وقۋ-اعارتۋ، وقىتۋ رەفورماسىندا جاڭالىق جاراتۋدى ىلگەرىلەتۋ، «ەكىنى ازايتۋ» ساياسات-تالاپتارىن تياناقتاندىرۋ، وقۋشىلاردىڭ احىلاق، اقىل-وي، دەنە، ەستەتيكا، ەڭبەك جاقتارىنان جان-جاقتى جەتىلۋىن جەبەۋ جاقتارىنداعى جاعدايلاردى ۇعىستى. شي جينپيڭ مىنالاردى انىق ايتتى: وقۋ-اعارتۋدىڭ ءتۇبىرلى مىندەتى- ۇستازدار ءوز باسىنان ونەگە كورسەتىپ ۇرپاق تاربيەلەپ، احىلاق، اقىل-وي، دەنە، ەستەتيكا، ەڭبەك جاعىنان جان-جاقتى جەتىلگەن سوتسياليزم قۇرىلىسشىلارى مەن ءىزباسارلارىن باۋلۋ. وقۋشىلاردى مۇرات-سەنىمى، ءمورال قاسيەتى، ءبىلىم-پاراساتى، دەنە جانە پسيحيكالىق ساپاسى سياقتى ءار ءتۇرلى جاقتاردان تاربيەلەۋدىڭ بىرەۋى دە كەم بولسا بولمايدى. «ەكىنى ازايتۋ» ساياساتىن تياناقتاندىرۋدىڭ بارىسى بولادى، ونى تاباندىلىقپەن تياناقتاندىرۋ كەرەك. اتا-انالار، مەكتەپتەر، قوعام سياقتى جاقتاردى تانىمدى جوعارىلاتۋعا جەتەكتەپ، «ەكىنى ازايتۋ» قىزمەت تالابىن ويداعىداي تياناقتاندىرۋدى ىلگەرىلەتىپ، وقۋشىلاردىڭ جان-جاقتى جەتىلۋىن جەبەۋ كەرەك. يۇييىڭ مەكتەبى داڭقتى توڭكەرىستىك داستۇرگە جانە ايقىن توڭكەرىستىك گەنگە يە. توڭكەرىستىك ءداستۇر تاربيەسىن كۇشەيتۋ، ءار بىر وقۋشى مەكتەپتىڭ داڭىقتى تاريحىن ەستە بەرىك ساقتاۋ، پارتيانىڭ قامقورلىعىن ەستە بەرىك ساقتاۋ كەرەك، توڭكەرىستىك ءداستۇردى، توڭكەرىستىك گەندى جالعاستىرىپ، قارشادايدان پارتيانىڭ سوزىنە قۇلاق اسىپ، پارتياعا ىلەسىپ، پارتيا ءۇشىن، مەملەكەت ءۇشىن ۇلەس قوسۋعا بەل بايلاۋ كەرەك.

    شي جينپيڭ جاياۋ ءجۇرىپ، مەكتەپ اۋلاسىن كوزدەن كەشىردى. باسكەتبول الاڭىندا وقۋشىلارعا باسكەتبول، جىپتەن سەكىرۋ، دەنە تاربيە ساباعى ءوتىلىپ جاتتى. شي جينپيڭ مىنالاردى انىق ايتتى: ادامنىڭ دەنساۋلىق ساپاسىن ارتتىرۋدا جاسوسپىرىم شاق التىن مەزگىل سانالادى. بۇل مەزگىلدە بوي ءوسۋى ءبىرىنشى ورىندا تۇرادى، دەنساۋلىق جاقسارعاندا عانا بۇدان بىلايعى ءومىر بويى ۇيرەنۋگە، قىزمەتكە جاقسى نەگىز قالاۋعا بولادى. دەنە شىنىقتىرۋ ورەندەر مەن بالالاردىڭ دەنە قۋاتىن ارتتىرۋدىڭ ەڭ ءونىمدى ءتاسىلى. قازىر تۇرمىس شارت-جاعدايى جاقساردى، بالالار تىم سەمىرىپ كەتپەيدى، قايتا اقاۋسىز ەسەيىپ-ەرجەتىپ، تاباندىلىقپەن جاتتىعادى. دەنە شىنىقتىرۋدى قارشادايدان ۇستاۋ، كوبىرەك ۇستاۋ، «تىم سەمىز»، «قارشاداي كوزىلدىرىك تاعۋ» قۇبىلىسىن ازايتۋ كەرەك. مەكتەپ دەنە تاربيە وقىتۋشىلارى تولىق بولۋى، وتباسى، مەكتەپ، قوعام سياقتى جاقتاردىڭ بارلىعى ورەندەر مەن بالالاردىڭ دەنە قۋاتىن ارتتىرۋىنا شارت-جاعداي جاراتۋى كەرەك.

    وسىدان كەيىن شي جينپيڭ وقۋشىلار ەگىس الاڭىنا كەلدى. بۇل ارا وقۋشىلاردىڭ اۋىل شارۋاشىلىق ەگىنشىلىك قيمىلىن ورىستەتۋ اماليات ورنى ەدى. كۇن نۇرى مەيىرلەنە شۇعىلاسىن توككەن اتىزدا جاپ-جاسىل مايسالار جايقالا ءوسىپ تۇر. بالالار شەلەك، كۇرەك، تىرناۋىق الىپ، پاميدور، قيار قاتارلىلاردى سۋارىپ، توپىراق قوپسىتىپ، ارام ءشوپ وتاپ، توزاڭداندىرىپ جاتىر. شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: كوپتەگەن ءبىلىم مەن ۇعىم ەڭبەكتەن، ومىردەن كەلەدى. بالالاردى كىشكەنتايدان ەڭبەك كوزقاراسىن ورناتۋعا، ەڭبەك ادەتىن جەتىلدىرۋگە، ەڭبەك قابىلەتىن جوعارىلاتۋعا جەتەكتەۋ ولاردىڭ قاجىرلىلىقپەن ءبىلىم ۇيرەنۋىنە ءتيىمدى بولادى. قازىر كەيبىر قالالارداعى بالالاردىڭ اۋىل-قىستاقتارمەن، تابيعاتپەن ارالاسۋى از بولۋدا، «ەڭبەكقور بولماۋمەن» بىرگە، ونىڭ ۇستىنە «استىق تۇرلەرىن» تولىق بىلمەيدى، جەگەننىڭ نە ەكەنىن، قايدان كەلگەنىن، قالاي كەلگەنىن دە بىلمەيدى، «تال-تۇستە شاۋىپ كەتپەنىن، ديحاننىڭ ەگىن ەككەنىن؛ كىم بىلەر ءداننىڭ ەڭبەكپەن، تاباققا قالاي جەتكەنىن» دەگەندى ءتىپتى دە تۇسىنە المايدى. شي جينپيڭ ساباقتاستارعا بىلاي دەدى: ۇلى تابيعاتتى تانۋدا الدىمەن ماڭايداعى وسىمدىكتەردى تانۋدان باستاۋ كەرەك. ساباقتاستار ەككەن ءتۇرلى وسىمدىكتەر كىتاپتاردا تانىستىرىلعانىمەن، كوپشىلىك ءوز قولدارىمەن ەگىپ، وزدەرى جەتىلدىرىپ، ۇزدىكسىز باقىلاعاندا، ناتيجە ءسوز جوق، ۇقسامايدى. ساباقتاستاردىڭ «اۋىل شارۋاشىلىعىن ۇيرەنۋدەن» اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ جاپالىلىعى جانە ديحان بولۋ وڭاي ەمەستىگىن سەزىنىپ، كىشكەنتايدان ەڭبەكتى سۇيەتىن، استىقتى قاستەرلەيتىن، تابيعاتقا قۇرمەت ەتەتىن تاماشا ادەت قالىپتاستىرىپ، كوركەم جۇڭگو قۇرۋعا ۇلەس قوسۋىن ءۇمىت ەتەمىن. جاڭا داۋىردەگى ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرىلىسىن بالالاردان باستاپ مىقتى ۇستاپ، جاندى دا جالىندى ەڭبەك ساباقتارى ارقىلى بالالاردىڭ تىكەلەي كىرىسۋىنە، تىكەلەي سەزىنۋىنە، تىكەلەي تۇسىنۋىنە مۇمكىندىك جاساپ، «تۇنىق سۋ، جاسىل تاۋ-باعالى بايلىق» تانىمىن بالالار جۇرەگىنە ەرتەرەك ۇيالاتۋ كەرەك.

    مەكتەپتىڭ سىسوڭ عيماراتىنىڭ 2-قاباتىنداعى عىلىم كلاسىنان ءالسىن-ءالى شاتتىق ءۇنى ەستىلىپ تۇردى. شي جينپيڭ كلاسقا كىرگەندە، وقىتۋشى-وقۋشىلار باس شۋجيگە وزدەرىنىڭ ۇيرەنگەن تۇزۋ سىزىقتى قوزعالىس، قيسىق سىزىقتى قوزعالىس، قيعاش بەتتى قوزعالىس سياقتى بىلىمدەردەن پايدالانىپ، اعاش قۇرامالاردى قيۋلاستىرىپ قۇيعىما ويىن ماشيناسى مودەلىن جوبالاپ تاجىريبەدەن وتكىزىپ دالەلدەپ جاتقاندىقتارىن ايتتى. شي جينپيڭ بىلاي دەدى: عىلمي تاجىريبە ساباعى-بالالاردىڭ عىلمي وي جۇگىرتۋىنىڭ، بىلمەگەندى بىلۋگە قىزىعۋى مەن جاڭالىق جاراتۋ تانىمىنا ىزدەنىس جاساۋىنىڭ ءونىمدى ءتاسىلى ەسەپتەلەدى. ساباقتاستاردىڭ قارشادايدان «عىلىم-تەحنيكادا جاڭالىق جاراتۋ، مەملەكەتتى قۇدىرەتتەندىرۋگە ۇلەس قوسۋشىلار قاتارىنان تابىلۋ» مۇرات-سەنىمىن ورناتىپ، قازىردەن باستاپ باتىلدىقپەن كىشكەنتاي عالىم بولۋعا، بولاشاقتا ۇلى عالىم بولۋعا تالپىنىپ، ەلىمىزدىڭ جوعارى دەڭگەيلى عىلىم-تەحنيكامەن الۋەتتەنۋىن جۇزەگە اسىرۋعا ۇلەس قوسۋىن ءۇمىت ەتەمىن.

    شي جينپيڭ وسىدان كەيىن 5-جىلدىق وقىتۋشىلار كەڭسەسىنە كەلىپ، زەرتتەۋ-تالقى جۇرگىزىپ جاتقان وقىتۋشىلارعا امانداسىپ، ساباقتان كەيىنگى قىزمەت وتەۋ ساباقتارىنىڭ قۇرىلىمىن ورنالاستىرۋ سياقتى جاعدايلاردى سۇرادى. شي جينپيڭ بىلاي دەپ انىق ايتتى: جۇڭگوشا سوتسياليستىك وقۋ-اعارتۋ جۇيەسى جاقسى، ەلىمىزدىڭ نەگىزدىك وقۋ-اعارتۋى دۇنيە جۇزىندە ابزالدىققا يە. مادەنيەت سەنىمىن بەكەمدەۋ، وزىندەگى جاقسى نارسەلەردى جالعاستىرۋعا تاباندى بولۋ، شەتەلدىڭ جاقسى نارسەلەرىنەن ۇلگى الۋ؛ داۋىرمەن جارىسا العا باسۋ، ەسىكتى ايقارا اشىپ دامۋ، بالالاردى ءتىپتى دە كەڭ كوز اياعا، ءتىپتى دە كەڭ وي جەلىسىنە، ءتىپتى دە اشىق ۇستاۋ كوزقاراسىنا يە ەتىپ، ۇلتتىڭ كوركەيۋى سىندى اۋىر مىندەتتى ارقالاي الاتىن، دۇنيە جۇزىندە كەرەمەتتەر جاراتۋعا باتىل وتان تىرەكتىلەرىن قۇلشىنا جەتىلدىرۋ كەرەك. شي جينپيڭ مىنالاردى باسا دارىپتەدى: دارىندىلاردى باۋلۋدىڭ تەتىگى وقىتۋشىلاردا. قالىڭ وقىتۋشىلار پارتيا ءۇشىن دارىندىلار تاربيەلەۋ، مەملەكەت ءۇشىن دارىندىلار تاربيەلەۋ سىندى اۋەلگى ماقساتتى، بورىشتى ەستە بەرىك ساقتاپ، حالىق اعارتۋشىلارىن ۇلگى ەتىپ، مورالمەن ءوزىن سومداۋ، مورالمەن ءبىلىم بەرۋ، مورالمەن ۇرپاق تاربيەلەۋ كەرەك. بۇكىل قوعامدا وقىتۋشىلاردى قۇرمەتتەيتىن، وقۋ ـ اعارتۋعا ءمان بەرەتىن تاماشا سالت قالىپتاستىرىپ، وقىتۋشىلىقتى قوعامنىڭ ەڭ قۇرمەتىنە بولەنەتىن جانە قىزىقتىراتىن كاسىپكە اينالدىرىپ، تاڭداۋلى دارىندىلار ىنتالانا وقىتۋشىلىقپەن شۇعىلداناتىن، تاڭداۋلى وقىتۋشىلار ۇزدىكسىز جارىققا شىعاتىن تاماشا جاعدايدى قۇلشىنا قالىپتاستىرۋ كەرەك.

    مەكتەپتىڭ شاعىن الاڭىندا وقىتۋشى ـ وقۋشىلار باس شۋجيدى ىستىق ىقىلاسپەن اتتاندىردى. شي جينپيڭ بالالاردىڭ اقاۋسىز ەرجەتىپ دارىندىلار بولىپ شىعۋىنا تىلەكتەستىك ءبىلدىردى ءارى بۇكىل ەلدەگى قالىڭ ورەندەر مەن بالالاردىڭ «1-ماۋسىم» حالىقارالىق بالالار مەرەكەسىن قۇتتىقتادى. ول بىلاي دەدى: بۇگىن مەن بەيجيڭ يۇييىڭ مەكتەبىنە ارنايى كەلىپ، كوپشىلىككە امانداسىپ، كىشكەنتاي دوستارمەن بىرگە «1-ماۋسىم» بالالار مەرەكەسىن قۇتتىقتادىم. ساباقتاستاردىڭ پاك كوڭىل دە شات-شادىمان، جالىندى دا جىگەرلى بەينەسىن كورىپ، قاتتى قۋاندىم. پارتيا ورتالىق كوميتەتى ورەندەر مەن بالالاردىڭ اقاۋسىز ەسەيىپ ـ ەرجەتۋىنە باستان ـ اياق كوڭىل ءبولىپ، قامقورلىق جاساپ، ءبىر قىدىرۋ ساياساتتىق شارالار قولدانىپ، بالالاردىڭ اقاۋسىز ەسەيىپ ـ ەرجەتۋىنە اناعۇرلىم جاقسى ورتا ازىرلەدى. مەن جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ باسشىلىعى مەن سوتسياليستىك ءتۇزىمنىڭ كورنەكتى ابزالدىلىعى بولعاندا، جۇڭحۋا ۇلتى ۇلى شاڭىراعىندا جاساپ جاتقان ءار ۇلت بالالارىنىڭ، ءسوز جوق، بارعان سايىن باياشات باقىتقا كەنەلەتىندىگىنە، ءسوز جوق، اناعۇرلىم كوركەم بولاشاققا يە بولاتىندىعىنا سەنەمىن. ءار دارەجەلى پارتكومدار مەن ۇكىمەتتەر، قوعامنىڭ ءار سالاسى بالالار ىستەرىن دامىتۋعا قاتىستى ءتۇرلى قىزمەتتەردى شىنايى جاقسى ىستەپ، قيىنشىلىعى بار وتباسىلارىنداعى بالالارعا، اسىرەسە، جەتىم بالالار مەن مۇگەدەك بالالارعا كوڭىل ءبولىپ، كومەكتەسىپ، بارلىق بالالارعا پارتيا مەن ۇكىمەتتىڭ مەيىرىن سەزىندىرىپ، باقىتتى دا تاماشا بالالىق شاق سيلاۋ كەرەك.

    شي جينپيڭ وقۋشىلارعا بىلاي دەدى: بۇگىنگى ورەندەر-مەملەكەتتى قۇدىرەتتەندىرۋ قۇرىلىسىنىڭ، ۇلتتى كوركەيتۋ ۇلى ءىسىنىڭ ءىزباسارلارى جانە بولاشاقتاعى نەگىزگى كۇشى. وسى عاسىردىڭ ورتا شەنىندە ەلىمىزدى جالپى بەتتىك سوتسياليستىك وسىزاماندانعان قۇدىرەتتى ەل ەتىپ قۇرىپ شىعۋ ءۇشىن، قازىر ءبىز وسى ۇرپاق ادامدار قۇلشىنا كۇرەس جۇرگىزۋدەمىز، بولاشاقتا سىزدەر ۇزدىكسىز كۇرەس جۇرگىزەسىزدەر.

    شي جينپيڭ اتا-انالاردىڭ دەندەرىنىڭ ساۋ، وتباسىلارىنىڭ باقىتتى بولۋىن، قالىڭ وقىتۋشىلاردىڭ قاسيەتتى قىزمەت ورىندارىندا تىڭ ۇلەستەر قوسا بەرۋىن تىلەدى.

    يىن لي جانە ورتالىق پەن مەملەكەت ورگاندارىنىڭ قاتىستى تاراۋلارىنداعى، بەيجيڭ قالاسىنداعى جاۋاپتى جولداستار قىزمەت تەكسەرۋدە بىرگە بولدى.

اۋدارعان: قاناتبەك جۇماباي ۇلى