ينفورماتسيا اشكەرەلەۋ: mzjubao@cnr.cn

ۋنيۆەرسال

ءتاتتى كارتوپ دەنساۋلىق ساقتاۋ رولىنا يە شيپالى ازىق

来源:جۇڭگو قازاق راديو تورابى     |责编:阿依娜|     发布日期: 2022-12-03 22:02


    ءتاتتى كارتوپ (红薯) ءتىلءۇيىرەتىنءتاتتى ءدامدى قۇنارلى تاعام بولىپ عانا قويماي، سونىمەن بىرگە ول دەنساۋلىق ساقتايتىن شيپالىءدارى. ءداستۇرلى دارىگەرلىك ىلىمىندە:


    ءتاتتى كارتوپ ءتاتتى-ءدامدى جاعىمدى قاسيەتتى، كوكباۋىرمەن اسقازاندى وڭاۋ، جۇرەكپەن نەرۆتى تىنىقتىراتىن، جاراقات ىسىگىن قايتاراتىن رولدارعا يە دەپ قارايدى؛ ول ىلعالدى ىستىقتان بولاتىن سارى اۋرۋ (湿热黄疸)، قاندى ديزەنتەريا(血痢)، ناجىسكە قان ارالاسىپ كەلۋ(便血)،ءىش قاتۋ سياقتى اۋرۋلارعا ەم بولادى.《ءشوپ دارىلەر مازمۇن تولىقتاماسى》ىندا:“ءتاتتى كارتوپ-قۋاتتاندىرادى، قان تولتىرادى، اسقازاندى جىلتادى، ىشكى قۇرىلىستى كۇشەيتەدى”-دەلىنگەن.《التىن كارتوپتار بايان جازباسى》ىندا ەستەلىككە الىنۋىنشا ونىڭ دارىلىك قۇنى: “ديزەنتەريا (痢疾) مەنءىشءوتۋدى ساۋىقتىرادى؛


    اراق قورىتىلماۋ مەن ىستىقتان ءىشء وتۋدى ەمدەيدى؛ ىلعالدى ىستىقتانۋ مەن سارى اۋرۋدى ساۋىقتىرادى؛ شاۋ‍ھات اعۋ مەن جىڭىشكە اۋرۋدى (白浊) ەمدەيدى؛ قان ازدىق پەن ەتەككىردىڭ بۇزىلۋىن ساۋىقتىرادى؛ بالالار مەشەلىن ەمدەيدى ”-دەلىنەدى. «لۋ چۋانءشوپ دارىلەرى»ىندە: “ءتاتتى كارتوپ سىلەكەي شىعارىپ ءشولدى باسادى، قىزبادان شولىركەۋگە ەم بولادى”-دەلىنگەن.«ءشوپ دارىلەر قاينارىنا ىزدەنىس»تە:“قاندى سالقىنداتۋ، قان ارەكەتتەندىرۋ، اسقازان-ىشەكتى كەڭەيتۋ،ءىش قاتۋدى جاقسارتۋ، ىشكى مۇشەگە ۇيىعان ۋدى جويۋ، كوك تامىردى جاقسارتۋ، قاننىڭ ىستىقتانۋىن باسۋ، جاڭا بوسانعان ايەلدەرگە وتە ۇيلەسىمدى ”-دەپ جازباعا تۇسكەن. ەندى ءتاتتى كارتوپتى جەۋدىڭءبىر قانشاءتۇرلى ادىستەرىن پايدالانۋعا تانىستىرامىز.


    قاقتالعانء تاتتى كارتوپ. ءتاتتى كارتوپتان ۇيلەسىمدى دايىنداپ الىپ، جۋىپ تازالاپ، كىشكەنە مەشكە سالىپ وت تابىنا ابدەن ىلجىراپ پىسقانشا قاقتاپ، ودان شىعارىپ الىپ ازىقتانۋعا بولادى. قاقتالعانء تاتتى كارتوپ ءتىلء ۇيىرەتىن ءتاتتى ءدامدى بولىپ، ول دارمەنسىزدىكتى تولىقتاۋ، قۋاتتاندىرۋ، كوكباۋىر مەن اسقازاندى قۋاتتاندىرۋ، بۇيرەكتى كۇشەيتۋ، قان تولتىرۋ، اسقازاندى جىلتۋ، وكپەنى جاقسارتۋ سياقتى رولدارعا يە؛ ىلعالدى ىستىقتىق سارى اۋرۋ، ىشتەن قانءوتۋ، ءىش قاتۋ سياقتى اۋرۋلاردىڭ ازىقتانۋىنا ۇيلەسىمدى كەلەدى. ۇدايى ازىقتانسا قان تامىر قابىعىنىڭ قالىڭداۋ اۋرۋىنىڭ (动脉粥样硬化症) تۋىلۋىن ازايتادى.


    ءتاتتى كارتوپ كوجەسى. ءتاتتى كارتوپتان 250 گرام، جاتاعان كۇرىشتەن (粳米) 150گرام، اق قانتتان(白糖) لايىقتى دايىندايمىز، ودان ءتاتتى كارتوپتى تازا جۋىپ ۇساق جاپىراقشا ەتىپ تۋراپ، جاتاعان كۇرىشتى تازا جۋىپ ەكەۋىن بىرگە قازانعا سالىپ، تازا سۋ قۇيىپ ءوتىمدى وتتا قايناتقان سوڭ، باسەڭ وتقا اۋىستىرىپ شامامەن 30 مينۋتتاي قاينات-قاننان كەيىن، اق قانتتى قوسىپ تولىق ارالاستىرىپ ءسال قايناتىپ ازىقتانساق بولادى.


ء    تاتتى كارتوپ كوجەسى ءتىلءۇيىرەتىنءتاتتى ءدامدى بولىپ، قارتتار مەن بالالارعاءتىپتى ۇيلەسەدى؛ ول كوكباۋىر مەن اسقازاندى قۋاتتاندىرۋ، دەنە قۋاتىن جاقسارتۋ رولىنا يە؛ جۇرەك-قان تامىر اۋرۋلارى، ىشتەن قانءوتۋ،ءىش قاتۋ سياقتى اۋرۋلاردىڭ ازىقتانۋىنا ۇيلەسىمدى كەلەدى؛ ۇدايى ازىقتانسا راك اۋرۋىنان ساقتانۋ، راكقا قارسى تۇرۋ رولى بولادى.


    بىقتىرىپ پىسىرىلعان ءتاتتى كارتوپ (清蒸红薯). ءتاتتى كارتوپتان 1500گرام دايىنداپ، ودان ءتاتتى كارتوپتى تازا جۋىپ، ورتاسىنانءبولىپ، قاسقانعا سالىپ جۇمسارىپ پىسقانشا بۋلاپ، ودان قاسقاننان الىپ قابىعىن ارشىپ ازىقتانساق بولادى. نەمەسە ءتاتتى كارتوپتى قازانداعى سۋعا تىكە سالىپ پىسىرىپ ازىقتانساقتا بولادى. بۇل رەتسەپ: كوكباۋىرمەن اسقازاندى وڭاۋ، جۇرەك-جۇيكەلەردى كۇتۋ ونىمىنە يە؛ تازالاپ بۋلاپ ازىقتانساقتا ادام دەنەسىنءارءتۇرلى قورەكتىك قۇرامدارمەن قامدايدى؛ اسقا تابەتى سوقپاۋ، ىلعالدى ىستىقتان بولاتىن سارى اۋرۋ، قاندى ديزەنتەريا، ءىش قاتۋدى سياقتى اۋرۋلاردىڭ ازىقتانۋىنا ۇيلەسىمدى كەلەدى.


    ءتاتتى كارتوپ بال توسابى(红薯蜜羹). ءتاتتى كارتوپتان 500گرام، بال مەنءتاتتى ءدارشىن گۇلىنەن (糖桂花) لايىقتى مولشەردە دايىندايمىز، ودانءتاتتى كارتوپتىڭ قابىعىن ارشىپ تازالاپ جۋىپ، شاعىن قالىڭدىقتا تۋراپ، قازانعاسالىپ اسىپءتاتتى كارتوپ ەزىلىپ پىسقاندا لايىقتى مولشەردەگى بال مەن ءتاتتى ءدارشىن گۇلىن قوسىپ قازاننان كەسەگە سالىپ الساق بولعانى.ءتاتتى كارتوپ جانە بال، ءدارشىن گۇلىنەن ازىرلەنگەن وسى توساپتا كىلەگەي بەلوگى،ءارءتۇرلى ۆيتاميندەر،كوپ قۇرامدى قانت تۇرىندەگى زات سياقتى قورەكتىك قۇرامدار مول بولىپ، ول قۋاتتاندىرۋ، قان تامىردى جۇمسارتۋ (和血脉)، اسقازان-ىشەكتى كەڭەيتىپ ۇلكەن دارەتتى جۇرگىزۋ سياقتى رولدارعا يە؛ جۇرەك-قان تامىر اۋرۋلارى، ىشتەن قانءوتۋ،ءىش قاتۋ سياقتى اۋرۋلاردىڭ ازىقتانۋىنا ۇيلەسىمدى كەلەدى.


ء    تاتتى كارتوپ جۇگەرى كوجەسى (红薯玉米糊). قۇرعاتىلعانءتاتتى كارتوپتان 250 گرام، جۇگەرى ۇنىنان 150گرام دايىنداپ، الدىمەن قۇرعاتىلعانءتاتتى كارتوپتى تازاجۋىپ، ال جۇگەرى ۇنىن سۋىق سۋعا شىلاپ ارالاستىرىپ سۇيىق بىلامىق ەتىپ دايىنداعان سوڭ، قۇرعاتىلعانءتاتتى كارتوپتى قازانعا سالىپ ۇيلەسىمدى سۋ قۇيىپ ەزىلىپ پىسقانشا قايناتامىزدا، ودان جۇگەرى ۇن بىلامىعىن اقىرىن-اقىرىن قازانعا سالامىزءارى ۇزدىكسىز ارالاستىرا قايناتىپ، پىسقاندا قازاننان تۇسىرىپ ازىقتانامىز. جۇگەرىدە قۋاتتاندىرۋ، كوك-باۋىر مەن اسقازاندى كۇشەيتۋ، ىلعالدىقتى جويىپ، نەسەپ جۇرگىزۋ رولى بولادى؛ ونى قۇرعاتىلعانءتاتتى كارتوپ پەن سايكەستىرىپ قايناتقان وسى كوجەنىڭ قورەكتىگى مولءارى كوكباۋىر مەن اسقازاندى قۋاتتاندىرۋ رولىنا يە بولىپ، اسقا تابەتى سوقپاۋ، ناۋقاستان سوڭ دەنەسى السىرەۋ، ىلعالدى ىستىقتان بولاتىن سارى اۋرۋ، ىسىك (水肿)، شۋاش، ديزەنتەريا (痢疾)، كىشى دارەت قالىپسىز بولۋ سياقتى اۋرۋلاردىڭ ازىقتانۋىنا ۇيلەسىمدى كەلەدى.


    ءتاتتى كارتوپ جۇمىرتقا تاعامى(红薯鸡蛋饭). كۇرىشتەن 1000گرام، ءتاتتى كارتوپتان 250، تاۋىق جۇمىرتقاسىنان 4 دانا، وڭدەلگەن تۇز(精盐)، وسىمدىك مايىنان (素油) ۇيلەسىمدى مولشەردە دايىنداپ الامىز، الدىمەن كۇرىشتى جۋىپ تازارتىپ،ءتاتتى كارتوپتى ارشىپ ۇساق جاپىراقشالاپ تۋراپ، ەكەۋىن بىرگە قازانعا سالىپ، لايىقتى سۋ قۇيىپ قايناتقاننان كەيىن باسەڭ وتقا وزگەرتىپ بىقتىرىپ پىسىرامىز، ودان تاۋىق جۇمىرتقاسىن شاعىپ قازانعا سالىپ، ازىراق وڭدەلگەن تۇز قوسىپ، باسقا ىستىق قازانعا قوتارىپ ارالاستىرىپ بىلەمدەپ قۋىرامىزدا بىقتىرىپ قويىمىز، سوڭىندا بىقتىرىلعان ءتاتتى كارتوپ جۇمىرتقا تاعامىن بىركەلكى ارالاستىرىپ قۋىرىپ ازىقتانساق بولعانى. تاۋىق جۇمىرتقاسىندا قۋاتتاندىرۋ جانە قاندى كۇشەيتۋ، جىنىس مۇشەسىن قۋاتتاندىرۋ جانە جەل-قۇزدى ايداۋ رولى؛ كۇرىشتە كوكباۋىردى قۋاتتاندىرىپ اسقازاندى كۇشەيتۋ رولى بولادى؛ بۇلاردى ءتاتتى كارتوپپەن ۇيلەستىرىپ وسى تاعامدى جاساپ ازىقتانعاندا كوكباۋىر مەن اسقازاندى جاقسارتۋ، قۋاتتاندىرۋ جانە قاندى كۇشەيتۋ رولى بولادى؛ دەنەسى السىرەپ دارمەنسىزدەنۋ،


    اسقا تابەتى سوقپاۋ، اس قورىتۋدىڭ بۇزىلۋى، مازاسىزدانىپ ۇيقىسى قاشۋ، وكپەسى كەبەرسىپ جوتەلۋ، قۇسۋ، ءىش ءوتۋ سياقتى اۋرۋلاردىڭ ازىقتانۋىنا ۇيلەسىمدى كەلەدى.


    اۋدارعان: بولات توقتاسىن ۇلى

中央广播电视总台 央广网 版权所有

ءتاتتى كارتوپ دەنساۋلىق ساقتاۋ رولىنا يە شيپالى ازىق

قاقتالعانء تاتتى كارتوپ. ءتاتتى كارتوپتان ۇيلەسىمدى دايىنداپ الىپ، جۋىپ تازالاپ، كىشكەنە مەشكە سالىپ وت تابىنا ابدەن ىلجىراپ پىسقانشا قاقتاپ، ودان شىعارىپ الىپ ازىقتانۋعا بولادى.