ورنىقتى، پارمەندى ارتۋداعى تۇڭعىش قادام: جاڭادان گۇلدەنگەن كاسىپتەر جانە سيفرلى ەكونوميكا جەدەل دامىپ، جاڭا ساپالى وندىرگىش كۇشتەردى جەتىلدىرۋگە، زورايتۋعا دەم بەرۋدە

ءوز حابارىمىز. باس شۋجي شي جينپيڭ: «جاڭا كەزەكتى عىلىم-تەحنيكا توڭكەرىسى جانە كاسىپ وزگەرىسى جاعدايىندا، ءبىز، ءسوز جوق، ورايدى مىقتى يگەرىپ، جاڭالىق جاراتۋ تەبىنىن ارتتىرىپ، جاڭادان گۇلدەنگەن كاسىپتەردى جەتىلدىرۋىمىز جانە زورايتۋىمىز، بولاشاق كاسىپ سالاسىن الدىمەن ورنالاستىرۋىمىز جانە قۇرۋىمىز، وسىزاماندانعان كاسىپ جۇيەسىن كەمەلدەندىرۋىمىز كەرەك» دەپ باسا دارىپتەدى. مەملەكەتتىك ساناق مەكەمەسىنىڭ ساندى مالىمەتىندە كورسەتىلۋىنشە، 1-توقساندا، كولەمدەنگەن جوعارى تەحنيكالى جاساۋ كاسىبىنىڭ ارتقان قۇنى ۇقساس مەزگىلدەگىدەن %7.5 ارتىپ، بىلتىرعى 4 – توقسانداعىدان 2.6 پايىز جوعارىلاعان. ەلىمىزدە جاڭادان گۇلدەنگەن كاسىپتەر جەدەل دامىپ، ۇزدىكسىز جاڭا سالا، جاڭا دامۋ جولى اشىلىپ، جاڭا ساپالى وندىرگىش كۇشتەردى جەتىلدىرۋگە، دامىتۋعا دەم بەرىلۋدە. «ورنىقتى، پارمەندى ارتۋداعى تۇڭعىش قادام» اتتى ەرەكشە دايىنداعان جەلىلەس حاباردىڭ بۇگىنگى بەرىلىمىندە «جاڭا كاسىپتەرگە كۇش سالىپ، جاڭا دامۋ جولىن اشۋ ۇردىستەرى» دەگەن مازمۇن بەرىلەدى.

مەملەكەتتىك ەنەرگيا توبى شىندۇڭ كومىر كاسىپ توبى داليۋتا كومىر كەنىنىڭ كەڭ دە جارىق جەر بەتى مەڭگەرۋ بولمەسىندە، ۋنيۆەرسال كەن قازۋ 6-اترەتىنىڭ كومىر قازۋ ماشينا شوفەرى ۋاڭ حايپيڭ كابينكا ىشىندە، اۆتوماتتى مەڭگەرۋ رولىمەن جۇمىس جۇرگىزۋدە، شاحتا استىنداعى اينالمالى سيلىندىر كومىر قازۋ ماشيناسىنىڭ جۇمىس جاعدايى اپ-انىق كورىنىپ تۇر. ۋاڭ حايپيڭ بىلاي دەدى: شاحتا استىندا جۇمىس ىستەۋ كۇشەمەلىلىگى وتە زور، مىناداي زەيىندەسكەن جۇيە پايدالانىلعاننان كەيىن، قازىر شاحتاعا تۇسپەي-اق، وسىندا وتىرىپ، اۆتوماتتى تۇردە كومىردى قازۋعا بولادى.

جاڭا جۇيە شىندۇڭ كومىر توبى دەربەس اشقان كومىر كەننىڭ «ءبىر بەكەتتىك» زەيىندەستىرىلگەن اۆتوماتتى باسقارۋ تەكشەسىن، سايكەستى «زەيىندەستىرىلگەن ۇلكەن مي» ساندى مالىمەت جيناۋ تەكشەسىن كورسەتەدى، ءار كۇنى 62 ءتۇرلى شەشىم جاساۋ قىزمەت وتەۋىمەن، 22 ميلليون رەت ساندى مالىمەت ەنگىزۋ قىزمەت وتەۋىمەن قامدايدى، جينالعان سيفرلى مالىمەت سانى 10 تريلليونعا جەتەدى.

بيىل جىل باسىنان بەرى، جەر-جەردە ءبىر قىدىرۋ ساياساتتىق شارالار ارت-ارتىنان شىعارىلىپ، كاسىپورىنداردىڭ جاڭالىق جاراتۋىنا قولداۋ كورسەتىلىپ، جاڭا ساپالى وندىرگىش كۇشتەر كۇش سالا جەتىلدىرىلدى جانە دامىتىلدى. ونەركاسىپ جانە ينفورماتسيالاندىرۋ مينيسترىنىڭ ورىنباسارى شان جۇڭدى بىلاي دەدى: ءبىرىنشى توقسانداعى ساندى مالىمەتتەن قاراعاندا، قاتىستى ساياساتتىق شارالار بەلسەندى ونىمدىلىككە قول جەتكىزۋدە. ءبىرىنشى توقساندا جوعارى تەحنيكالى جاساۋ كاسىبىنىڭ ارتقان قۇنى ۇقساس مەزگىلدەگىدەن %7.5 ارتىپ، بىلتىرعى 4-توقسانداعىدان 2.6 پايىز تەزدەدى. جاڭادان گۇلدەنگەن كاسىپتەردىڭ تيپتىك ونىمدەرى جاعىندا ءبىرشاما جوعارى ارتۋ قارقىنى ساقتالدى. كۇن ەنەرگياسى باتەرياسى %20.1 ارتتى؛ 1-توقساندا جاڭا ەنەرگيالى اۆتوكولىك ءوندىرىلۋ جانە ساتىلىم مولشەرى ۇقساس مەزگىلدەگىدەن جەكە-جەكە %28.2 جانە %31.8 ارتتى. 

سۋتەگى ەنەرگياسى وزىق جاڭادان گۇلدەنگەن كاسىپ رەتىندە بيىلعى «ۇكىمەت قىزمەتىنەن باياندامادا» تۇڭعىش رەت اۋىزعا الىندى. «سۋتەگىن 3 مينۋت ىستەتىپ 600 كيلومەتر جول باسۋدى» باسىمدىلىق ەتكەن سۋتەگى ەنەرگيالى اۆتوكولىك جاساۋ قازىر كاسىپ دامۋىنىڭ جاڭا بەتالىسىنا اينالدى.

جينان قالاسىنىڭ حۋاڭحى وزەنىنىڭ سولتۇستىك جاعاسىنا ورنالاسقان سۋتەگى ەنەرگياسى عىلىم-تەحنيكا كاسىپورىنى جاقىندا اقىل-كەڭەس سۇراپ، تەكسەرۋگە كەلگەن قاريدارلاردى قابىلدادى. سەرىكتىكتىڭ باس ديرەكتورى چىن يىڭ بىلاي دەدى: وسى سەرىكتىك دەربەس زەرتتەپ جاساعان سۋتەگى جانار زات باتەرياسى توپ-توبىمەن ءوندىرىلىپ ىسكە قوسىلدى. كوپتەگەن تۇتىنۋشىلار ىرىقتى تۇردە حابارلاسىپ، وسىنداي اۆتوكولىكتى مايعا الۋ نەمەسە ساتىپ الۋ تىلەكتەرىن بىلدىرۋدە. بازار كولەمى اشىلعاننان كەيىن ءونىمنىڭ وزىندىك قۇن زور مولشەردە تومەندەيدى، مۇنداي ونىمدىلىك وتە كورنەكتى بولادى.

جاساندى زەيىن تەحنيكاسى تاياۋ جىلداردان بەرى قارىشتاي دامىدى، وزىق جاساۋ كاسىبى سياقتىلارمەن قالاي ىشكەرىلەي توعىسۋ جاڭا ساپالى وندىرگىش كۇشتەردى جەتىلدىرۋدىڭ ماڭىزدى جولى. باسپا تاقتاسى C919 سياقتى ەلىمىزدە وندىرىلگەن ايروپلاندارعا ىستەتىلەتىن ماڭىزدى جابدىق سانالادى، تاياۋدا اۆياتسيا ونەركاسىبى شي-ان اۆياتسيا ەسەپتەۋ تەحنيكاسىن زەرتتەۋ ورنىنىڭ باسپا تاقتا ەلەكتروندىق قۇراستىرۋ سەحىندا عىلمي زەرتتەۋ قىزمەتكەرلەرى جاساندى زەيىن تەحنيكاسىنان پايدالانىپ، مامانداردىڭ تەحنولوگيالىق تاجىريبەلەرىن ساندى مالىمەت بايلىعىنا اينالدىرۋدا. زەرتتەۋ ورنى دالەلدەۋ تەحنيكاسىن زەرتتەۋ كەڭسەسى تەكسەرۋ گرۋپپاسىنىڭ باستىعى جاڭ يتۇڭ بىلاي دەپ تانىستىردى: بۇرىن 20 مىڭنان استام ءونىمدى تەكسەرۋگە 3 ساعات ۋاقىت كەتەتىن، تاياۋدا ءبىز ەسەپتەۋ ورنىنا AI تەحنيكاسىن ەنگىزدىك، قازىر ءبىر ءونىمنىڭ ساپاسىن تەكسەرۋگە 3 مينۋت قانا ۋاقىت كەتەدى، دۇرىستىق دارەجەسى %30 تەن استان جوعارىلادى.

ونەركاسىپ جانە ينفورماتسيالاندىرۋ مينيسترلىگىنىڭ باس ينجەنەرى جاۋ جىگو بىلاي دەدى: كەلەسى قادامدا ونەركاسىپ كاسىپورىندارىنىڭ جاڭادان گۇلدەنگەن كاسىپتەر مەن بولاشاق كاسىپتەردى جەدەل جەتىلدىرۋىنە ۇزدىكسىز قولداۋ كورسەتىلىپ، جاڭا ساپالى وندىرگىش كۇشتەردى زورايتۋعا، كۇشەيتۋگە دەم بەرىلەدى. جاڭا بۋىن ينفورماتسيا تەحنيكاسى، زەيىندەسكەن ينتەرنەت بىرلەستىگى اۆتوموبيل، اۆياتسيا-عارىش، بيولوگيالىق جاساۋ سياقتى جاڭادان گۇلدەنگەن كاسىپتەردى اقاۋسىز، ءتارتىپتى دامىتۋ جەبەلەدى. سونىمەن بىرگە، بولاشاق كاسىپتەر الدىن الا ورنالاستىرىلادى جانە قۇرىلادى.